Babayeva d. R
-§. МТМ bolalar nutqini rivojlantirish texnologiyasi
Yüklə 2,89 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
10-§. МТМ bolalar nutqini rivojlantirish texnologiyasi
274 kirgandan so‘ng sayray boshladilar, ham yayrab o‘ynay boshladilar. To‘tilaming pati yashil, havorang, sariq, kulrang bo‘lib, tovlanib tu- rar edi. Ular bir-birlarining patlarini tozalay boshladilar. To‘tilaming patlari bosh qismida kalta, dumida, qanotlarida uzun. Kichik-kichik xolchalari ham bor. Xuddi ataylab chizilgandek. Hikoya tugagandan so‘ng tarbiyachi hikoyalami tahlil etib, eng yaxshi tasviriy lavhalarga, parchalarga bolalar diqqatini tortadi: ma salan, to‘tiqushning patlari rangini Dilnoza sariq, yashil, kulrang, oq, havorang deb tasvirlaydi. To‘tiqushlar nima uchun shoxdan-shoxga qo‘nadi? - degan savol- ga Dilbar: «To‘tiqushlar mitti, jonsarak qushlar, o‘ynashni yaxshi ko‘radi», dedi. Sarvar esa: «To‘iiqushlar don cho‘qiydi, tuxumni yaxshi ko‘radi, sabzi, olma bersak ham yeydi. To‘tilarga meva va sabzavotlar juda foydali», deydi. Syujetli hikoyada ham biror voqea-hodisa hikoya qilinadi. Masalan, «Bizning oila», «Mening do‘stlarim», «Alla», «Do‘kon», «Bizning vrach», «Mening ko‘cham», «Ko‘cha harakati qoidalari», «Men kim bo‘lmoqchiman», «Sayrda», «Paxta terimi- da», «Mehrjon bayrami», «Bizning qishloq» kabi mavzulardagi hikoyalar shakl jihatidangina emas, mazmunan ham muhim aha- miyat kasb etadi. Bu hikoyalami tuzishda bolalaming nimalarga e’tibor berishi tushuntiriladi. Hikoya tuzish jarayonida bolalaming narsalami ko‘rib idrok etishi, eslab hikoya qilish, tasavvur etib hikoya qilish kabi qismlarga bo‘linadi. Ko‘rgan narsalami idrok etib yoki eslab hikoya qilish aniq- materiallar asosida tuziladi. Ulardan tasavvur etib hikoya qilish - ijodkorlikni talab qiladi. Bu hikoyalaming hammasi ham nutqning bog‘liqligi va maqsadga yo‘naltirilganligi bilan muhimdir. Hikoya qilish usullari xilma-xildir. Jumladan, tarbiyachi to monidan hikoyaning qisqacha namunasi berilishi mumkin. Bunda hikoyaning bir qismi tuziladi yoki o‘yin tarzida bayon etiladi. So‘ng bolalaming o‘zlari hikoya tuzadilar. Masalan, «Bizning doktor» hikoyasi qanday yaratilganligini ko‘rib chiqaylik. 275 Mashg‘ulotning maqsadi tibbiy yordam ko‘rsatish namu- nasida bemorlarga g‘amxo‘rlik tuyg‘usini tarbiyalash orqali bolalar nutqini rivojlantirishdan iborat. Hikoya о‘yin jarayonida o‘yinchoqlar vositasida bemorga tib biy yordam ko‘rsatish, «bemor», «tez yordam» xodimlari bilan mulo qot asosida tuziladi. Yüklə 2,89 Mb. Dostları ilə paylaş:
|