Babayeva d. R

Mavzu yuzasidan savol va topshiriqlar
1. Matabgacha ta ’lim muassasalari va oilada qanday metodik
ishlar olib boriladi?
2. Maktabgacha ta ’lim muassasasi va ota-onalar bilan hamkor-
likdagi ish mazmuni nimalardan iborat?
3. Ota-onalar bilan о ‘tkaziladidan pedagogik kengashning vazi-
falarini aytib bering?
4. Ota-onalar bilan ishlashda qanday ish shakllandanfoydalaniladi?
5. Ota-onalar burchagi va ко ‘rgazma nima uchun tashkil etiladi?
327

---

18-§. Bolalarni maktabga tayyorlashda
ota-onalarning o‘rni
Reja:
1. Bolalar nutq madaniyatining о ‘sishida oilaning о ‘mi.
2. Ota-onalar va maktabgacha ta ’lim muassasalari hamkorlikda
bolalarni tarbiyalash.
3. Ota-onalar bilan treninglar о ‘tkazish usullari.
Tayanch tushunchalar: 
yaxshilik, kamtarlik, adolatlilik, vijdonli-
lik ijtimoiy burch, nutq etiket qoidalari, ijtimoiy-iqtisodiy, та ’naviy
qiyofa, umumjamiyat talablari, xulq-atvor, iroda, xarakter va dun-
yoqarash, xayr-ehson, saxovat va muruwat, ti'eninglar, munozaralar,
testlar, topshiriqlar, savolnomalar, interfaol netodlar, aqliy tarbiya,
axloqiy tarbiya, mehnat tarbiyasi, jismoniy tarbiya ,nafosat tarbiyasi.
1. Bolalar nutq madaniyatining o‘sishida oilaning o‘rni. 
Bi-
rinchi Prezidentimiz I.A. Karimov tomonidai 2016-yil - «Sog‘lom 
ona va bola yili» deb nomlanishidan maqsad sog‘lom nasi, sog‘lom 
muhit, sog‘lom oila, sog‘lom bola kelajagini fta’minlash, ota-onalar 
va maktabgacha ta’lim muassasalarining hamkorligi hamda bir-bir- 
lariga bo‘lgan munosabatlarini yaxshilashdir.
0 ‘zbek oilasining o‘ziga xos, betakrorligi - ‘nutq etiket qoidalariga 
intilish kabilaming barhayotligidadir.
Bolalaming ta’lim-tarbiyasiga, bilim olishiga asosiy zamin yara- 
tuvchi maskan oiladir. Bolalarda insoniylik, awalambor, oilada, ota- 
onalardan ibrat olgan holda shakllanadi. Ota-ona bolaga boshidan 
ta’lim-tarbiyani, nutq madaniyatini, odamiylik xislatlarini qunt bilan 
singdirib borsalar, yetuk, barkamol, sog‘lom, mustaqil fikrlovchi, eng 
asosiysi, odobli shaxs bo‘lib yetishadilar.
Inson hayotda bilim olishga intilishni, Vatanni sevishni, ardoq- 
lashni, kattalami hurmat qilishni, muomala madaniyatini ota-onadan 
o‘rganadi. Oila birinchi navbatda ta’lim-tarbiya maskani hisoblanadi. 
Yosh avlodga ma’naviy, axloqiy-madaniy tarbiya berishning yo‘llari va 
vositalari xilma-xil bo‘lib, bular ichida bolalaming nutqi, muomalasi
328

---

alohida o‘rin tutadi. Farzand ota-onaning baxti va boyligi hisoblanadi, 
ota-onalaming bolalarni sevishi, o‘z navbatida bolalaming ota-onalari- 
dan o‘rgangan, eshitgan muomalalari, so‘zlashish madaniyati bolalar- 
ning ota-onalarini astoydil hurmat qilishi oila ko‘rki bo‘lib hisoblangan.
Ota-onaning shaxsiy namunasi bola tarbiyasining eng muhim 
metodlaridan biri hisoblangan. Ota-onalaming o‘zaro bir-birlari bi­
lan suhbatlashishi, ovozlarining past-balandligi, sizlab gaplashishlari, 
bir-birlarini tinglashlari, yurish-turishlari, munosabatlarining ta’siri 
ostida o‘sib-ulg‘ayishlari shular jumlasidandir.
Ota-onaning shaxsiy namunasi bola tarbiyasining eng muhim 
metodlaridan biri hisoblanadi. Bolalarni yuksak axloqli va odobli qilib 
tarbiyalash qadim zamonlardanoq, barcha xalqlaming orzusi, istagi 
bo‘lib kelgan. Ota-ona o‘z bolalarida mehnatsevarlik, kattalarga hur­
mat, o‘zidan kichiklarg.i shafqatli bo‘lish va g‘amxo‘rlik qilish, yovuz- 
likka nafrat kabi ijobiy xislatlami shakllantirishga harakat qilganlar.
Ba’zi oilalarda ota-o lalaming o‘zaro kelishmovchiliklari sababli bo­
lalar hayotda juda qiyng ladilar. Bunday oilalarda bo‘lib turadigan janjal- 
to‘palonlar, haqoratli sc zlar oilada o‘sib kelayotgan farzandlarga katta 
ta’sir etadi. Bolalarda Ok -onasiga bo‘lgan hurmat yo‘qoladi. Bola yurish- 
turish va o‘zaro munosaoat qoidalari, yoshlaming ota-ona va kattalar ol- 
didagi burchi, mehnati, ;asb-kori va ulaming inson hayotidagi roli haqi- 
dagi dastlabki tushunchri va tasawurlami oiladan oladilar, odob hamda 
ma’naviy hayot oilada uyg‘onadi. Shuning uchun ota-onaning jamiyat 
oldidagi eng katta va birinchi vazifasi farzandlaming qobiliyatlari va qizi- 
qishlariga e’tibor bergan holda ularga to‘g‘ri ta’lim-tarbiya berishlaridir.