Backup of Uz Qabigi

§ 11.2. Ümumdünya cazibə qanunu
Əvvəlki paraqrafda dediyimiz kimi Nyuton göstərdi ki, Ayın Yer ətrafında dolanmasını idarə edən qüvvə Yerin cazi-bə qüvvəsidir. Daha sonra o, belə nəticəyə gəldi ki, planetlə-rin Günəş ətrafında hərəkəti də Ayın Yer ətrafındakı hərəkət qanunlarına tabedir. Ona görə planetlərin hərəkətini idarə edən qüvvə Günəşin cazibə qüvvəsidir. Bu qüvvə Günəşin küt-ləsi M® ilə düz, planetin mərkəzindən Günəşin mərkəzinə qə-

dər olan məsafənin kvadratı r² ilə tərs mütənasibdir, yəni

F = Ji—f-. (11.5) r

Nyutonun III qanununa görə planet ədədi qiymətcə hə-min qüvvəyə bərabər bir qüvvə ilə Günəşi cəzb edir, yəni

F = n'

(11.6)

Bu qüvvələrin bərabərliyindən alarıq ki,

r^-

və ya

Bütün bunları ümumiləşdirərək Nyuton Ümumdünya Ca-zibə qanununu vermişdir:

= const = к² = G.

Me M.

Əgər (11.7)-dən p-nü (11.5)-də nəzərə alsaq MJ\U

(11.7)