Açar sözlər: tədqiq, əsərlər, roman, folklor, aşıq yaradıcılığı. AYGÜN ƏLİYEVA Bakı Dövlət Universiteti (magistrant)
ƏRƏB QƏLİBİNƏ SALINMIŞ TÜRK RUHU MALİK MAHMUDOVUN ƏDƏBİYYATŞÜNASLIQ ARAŞDIRMALARI KONTEKSTİNDƏ Ölkənin və millətin tarixində olan ədəbiyyata nəzər saldıqda diqqətdən yayınmayan faktlardandır ki,
hakim sinif və idarəçi millətin təsiri ədəbiyyatdan yan keçməmişdir. Bu baxımdan Azərbaycan ədəbiyyatı dil
konteksti əsasında üç dövrə bölünmüşdür ki, bununla da geniş bir epoxa, xəzinə yaratmışdır. Həmin prinsipə
əsasən milli ədəbiyyat ərəbdilli, farsdilli və müasir mərhələ – türkdilli dövrlərə ayrılır.
Azərbaycan ədəbiyyatının böyük və fundamental bir hissəsini ərəbdilli ədəbiyyat təşkil edir. Həmin
dövrün ilkin araşdırıcısı və görkəmli tədqiqatçılarından olan professor Malik Mahmudovun yaradıcılıq yolu
Bakı Dövlət Universitetinin tarixində silinməz töfhə olaraq qalır. Müəllifin araşdırdığı sahə üzrə dərin və
sistemli tədqiqatları gərgin əməyin bəhrəsidir. Həmin tədqiqatlar bu gün də BDU-nun filologiya və
şərqşünaslıq fakültələri tərəfindən dərslik kimi istifadə olunur.
Ərəbdilli ədəbiyyatın beş əsrlik nəhəng bir dövrünü tədqiqata cəlb edən alimin bu xüsusda üç
monoqrafiya, bir kitab və qırxdan çox məqaləsi vardır. Bu yöndə ilkin əsərləri isə Azərbaycan ərəbdilli
ədəbiyyatının görkəmli siması, ədəbi tənqidin ilk təcrübəçilərindən olan və ən sanballı nümunələrini ərsəyə
gətirən Xətib Təbrizi haqqında olmuşdur. “Xətib Təbrizinin həyat və yaradıcılığı” (1972), “Piyada...
Təbrizdən Şama qədər” (1982) kitabları müəllifin geniş axtarışları və sistemli təhlilləri əsasında meydana
gələn əsərlərdir. Bu əsərlər ilkin mənbələrin hərtərəfli araşdırılmasının nəticəsidir. Müəllif kitablarda
X.Təbrizinin yaradıcılığını və elmi fəaliyyətini, şərhlərini dövrün digər şərhçi alimlərinin kitabları ilə
müqayisəli şəkildə təhlil edib fərqli və üstün cəhətlərini vurğulayaraq onu həm dilçi, həm ədəbiyyatşünas,
həm də tənqidçi kimi oxuculara təqdim etmişdir.
