Bakı Dövlət Universiteti Filologiya fakültəsi

MƏHƏMMƏD MƏMMƏDOV 
Filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent 
Bakı Dövlət Universiteti 
PROFESSOR VAQİF VƏLİYEVİN XALQ ƏDƏBİYYATI DƏRSLİKLƏRİ HAQQINDA 
1939-cu ildən başlayaraq əvvəlcə ADU-da, sonra isə pedaqoji institutlarda Azərbaycan şifahi xalq 
ədəbiyyatı müstəqil bir kurs kimi tədris olunmağa başlamışdır. XX əsrin 70-ci illərinə qədər Azərbaycan 
şifahi xalq ədəbiyyatına dair dərslik və ya dərs vəsaitinin olmaması həm tələbələrin, həm də bu fənni tədris 
edən müəllimlərin işini xeyli çətinləşdirmişdir. Həmin dövrlərdə şifahi xalq ədəbiyyatı nümunələrinin 
toplanıb nəşr edilməsi, müxtəlif janrların tədqiqi sahəsində xeyli dəyərli işlər görülsə də, bu ədəbiyyatla bağlı 
tələbə və mütəxəssislərin ehtiyacını ödəyən bitkin bir dərslik və ya dərs vəsaiti yazılmamışdır. 
XX əsrin 60-cı illərindən milli folklorumuz üzərində ardıcıl araşdırmalar aparmağa başlamış prof. 
Vaqif Vəliyevin 1970-ci ildə ali məktəb tələbələri üçün ilk dəfə “Azərbaycan şifahi xalq ədəbiyyatı” adlı 
dərsliyi çap edilmişdir. Ali məktəblərimizdə xalq ədəbiyyatı dərsliyinə olan ehtiyacdan bəhs edərkən 
M.H.Təhmasib yazırdı: “Uzun illərdən bəri, xüsusilə ali məktəblərimizdə müstəqil bir fənn kimi tədris 
olunmasına baxmayaraq, yazılı ədəbiyyatımızın əsasını təşkil edən, ondan qabaq yaranıb onunla qarşılıqlı 

---

BDU-nun Filologiya fakültəsi - 100 
61 
təsir və istifadə şəraitində zəmanəmizə qədər yaşayıb gələn, bu gündə də yeni-yeni əsərlər hesabına 
zənginləşməklə davam edən bu sahə haqqında nə dərslik, nə də sanballı bir dərs vəsaiti yaranmışdır”. 
“Azərbaycan şifahi xalq ədəbiyyatı” dərsliyi Azərbaycan folklorşünaslığı, Azərbaycan folklorunun ən 
qədim nümunələri, aşıq poeziyası, nağıllar, əfsanələr, lətifələr, dastanlar və s. bölümlərdə məlumatların 
yığcam, toplu halda verilməsi şərti ilə meydana çıxmışdır. 
Dərsliyin birinci nəşrindən keçən on beş il müddətində prof.V.Vəliyev onu yenidən işləyib 
təkmilləşdirməklə 1985-ci ildə “Azərbaycan folkloru” adı ilə yenidən nəşr etdirmişdir. Dərsliyin ikinci 
nəşrində mifologiya, aşıq poeziyası, “Kitabi-Dədə Qorqud”, “Koroğlu” və s. dastanlarının öyrənilməsi 
sahəsində görülmüş mühüm işlər nəzərə alınmış və bütün bunlar dərslikdə həmin dövr folklorşünaslığımızın 
son nailiyyətləri zəminində sistemləşdirilmişdir. 
Dövrünün metodik tələbləri əsasında hazırlanmış həmin dərsliklərin nəşrindən xeyli bir müddət 
keçməsinə baxmayaraq, hələ də öz elmi – nəzəri əhəmiyyətini itirməmiş, universitet və fakültəmizin şərəfli 
tarixində özünəməxsus yer tutmaqdadır.