Bakı Texniki Kollecinin müəllimi Hüseynli

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

SÜRÜCÜ SAYM SİSTRMİNİN BİR ELEMENTİ KİMİ 
Müasir hərəkət şəraitində avtomobili idarə etdikdə sürücü dəqiq və iti 
reaksiyaya malik olmalı, yol şəraitini düzgün qiymətləndirməyi bacarmalı, bu 
şəraitin dəyişəcəyini qabaqcadan görməli, vaxtında qərarlar qəbul etməli, həmçinin 
avtomobilin idarə orqanları vasitəsilə müəyyən əməliyyatları tez yerinə 
yetirməlidir. Sürücünün təsirlərinin dəqiqliyi və itiliyi əsasən, təhlükəli yol 
şəraitində vacibdir. Sürücünün bu keyfiyyətinə ancaq, sürücü-avtomobil-yol-mühit 
sisteminin bütün elementlərinin qarşılıqlı təsiri şəraitində baxmaq lazımdır. 
Avtomobillərin sayının, hərəkət sürətinin və intensivliyinin artması ilə 
sürücüyə və onun psixofizioloжi imkanlarına daha böyük tələblər qoyulur. 
Sürücü avtomobilin hərəkəti haqqında o vaxt tam məlumat alır ki, o, hərəkət 
şəraiti ilə qarşılıqlı əlaqədə olur (yəni yolun hərəkət hissəsi, onun xarakteri, 
vəziyyəti, işıqlanması, intensivliyi və s. ilə). Bu cür əlaqə sürücü tərəfindən qəbul 
edilən yol-nəqliyyat vəziyyətlərini müəyyən edir. 
Hərəkət şəraiti haqqında sürücünün aldığı bütün məlumatlar 
əks əlaqə kanalı
vasitəsilə avtomobili idarə edən mərkəzi sinir sisteminə verilir, digər duyğu növləri 
ilə dolğunlaşır, işləndikdən və yeni qərar qəbul edildikdən sonra effektor vasitəsilə 
əzələlərə ötürülür ki, onlar da avtomobilin idarə orqanlarına müəyyən təsirlər 
edirlər. 
Qeyd etmək lazımdır ki, sürücü yol şəraitini qavradıqda avtomobillə yolun 
bilavasitə bir-birinə təsirindən də məlumat alır. 
Sürücü-avtomobil-yol-mühit sistemində daimi olaraq məlumat mübadiləsi 
baş verir: sürücüdən avtomobilə komanda məlumatları (birbaşa əlaqə), avtomobil 
və yoldan xəbərdaredici komandalar (əks əlaqə). 
SAYM sistemi elə bir nizamlama sistemidir ki, avtomobilin yola görə 
vəziyyəti dəyişən olur, sürücü tənzimləyici, avtomobil isə tənzimlənən obyekt 
rolunda çıxış edir. 
Sürücünün işinin məhsuldarlığı aşağıdakı səbəblərdən azala bilər: vaxt 
çatışmazlığı, yorulma, xəstələnmə və s. Bu səbəblər onun səhvlərinə və 
ümumiyyətlə, bütöv sistemin işinin etibarlığının azalmasına gətirə bilər.