Baki – 023 Tərtibçi: Mirvari Abbas qızı İsmayılova

4-cü mövzu. Cəmiyyətdə işgüzar mühitdə anlaşmanın 
komponentləri
 
Cəmiyyətdə qarşılıqlı münasibətlərin qurulmasını şərtləndirən 
amillər. Saentologiya - insanlar arasındakı münasibətlərin 
aydınlaşdırılması. Anlaşma nədir. ARÜ nədir. Anlaşmanı 
şərtləndirən üç faktor: affiniti; reallıq, gerçəklik; ünsiyyət. Affiniti, 
reallıq və ünsiyyət anlayışlarının şərhi. Affiniti, reallıq və ünsiyyətin 
bir-birilə qarşılıqlı əlaqəsi. ARÜ üçbucağının tətbiqi üsulları. 
Cəmiyyətdə qarşılıqlı anlaşmanın ARÜ-nin işgüzar və akademik 
kommunikasiyada əhəmiyyəti.  
 

---

26 
5-ci mövzu. İşgüzar ünsiyyətin səciyyəvi xüsusiyyətləri, 
formaları. İşgüzar üslub 
İşgüzar kommunikasyanın formaları: yazılı (işgüzar yazışma 
və sənədləşmə); şifahi (işgüzar nitq). İşgüzar ünsiyyətin formaları: 
yazılı və şifahi. İşgüzar ünsiyyəti başqa ünsiyyət formalarından 
fərqləndirən səciyyəvi xüsusiyyətləri. İşgüzar kommunikasiyanın
yarandığı şərait, müzakirə zamanı şifahi (işgüzar nitqin) təzahür
formaları: işgüzar söhbət; kollektiv müzakirə; müşavirə; avtokratik; 
seqreqativ (ayrılıqda); informativ; diskusiyaedici; spontan; işgüzar 
publik çıxış; diskussiya, onu digər müzakirələrdən fərqləndirən 
mühüm 
cəhətləri; 
işgüzar 
danışıqlar; 
press-konferensiya; 
prezentasiya (təqdimetmə). İşgüzar ünsiyyət prosesinin (işgüzar 
nitqin) səciyyəvi xüsusiyyətləri. İşgüzar ünsiyyət prosesində vertikal 
və horizontal münasibətlər. 
Rəsmi-işgüzar üslubun xidmət sferası. Dövlət aktları, 
müqavilə, qanun, təlimat, rəsmi məlumat (xəbər), sənədlərin (ərizə, 
arayış, çıxarış, hesabat, protokol) tərtibi. İşgüzar kommunikasiyanın 
səciyyəvi xüsusiyyətləri: standartlara ciddi əməl etmək, jarqonlardan 
istifadə etməmək, peşəkar dildən, ünsiyyət sahəsində istifadə olunan 
terminologiya. İşgüzar kommunikasiyanın vertikal dialoq və 
horizontal 
münasibətləri. 
İşgüzar ünsiyyətin tələb etdiyi 
xüsusiyyətlər: reqlament, qayda və vaxt məhdudiyyəti, protokol 
qaydaları. İşgüzar şəraitdə davranış qaydaları. İşgüzar ünsiyyətin 
formaları: işgüzar söhbət, danışıqlar, müşavirə, təqdimat, brifinq. 
İşgüzar ünsiyyətin mərhələləri: əlaqənin qurulması, şəraitin düzgün 
qiymətləndirilməsi, məsələlərin müzakirəsi, qərarların qəbulu, 
məqsədə çatma, əlaqədən çıxış və s. Dünya xalqlarının səciyyəvi 
ünsiyyət qurmaq ənənəsi. Rəsmi-işgüzar ünsiyyətin əsas aparıcı 
xüsusiyyətləri: göstəriş vermək səciyyəsi, əlavə şərhə, izaha ehtiyac 
olmayan dəqiqlik, hüquqi normalarla bağlı obyektivlik. Rəsmi-
işgüzar üslubun funksiyalarının nitqdə ifadəsini əks etdirən dil 
vasitələri. İşgüzar kommunikasiyanın şifahi nitqinə verilən tələblər: 

---

27 
aydınlıq, dəqiqlik. Yığcamlıq, konkretlik, normativlik, düzgünlük, 
məntiqilik, əsaslandırma (güclü arqument), standart nitq formulları. 
İşgüzar ünsiyyətin növləri: təqdimat, brifinq, müsahibə, işgüzar 
müzakirə, söhbət, telefonla danışıq, pess-konferensiya, işgüzar 
danışıqlar. İşgüzar ünsiyyətin sənəd formaları: rezyume, kontrakt 
(müqavilə) və s. İşgüzar natiqliyin yeni növləri: kontakt və distant 
formaları.