Sug’urta tashkilotlar nomidan sug’urta shartnomasini tuzish
Omonat sertifikatlari
Mol-mulkni ishonchli boshqarish
Shu bilan birga tijorat banklariga moliyaviy amaliyotlar bilan bog’liq bo’lmagan ishlab chiqarish, savdo, sug’urta va boshqa faoliyat bilan bevosita shug’ullanish taqiqlanadi.
Yuqorida ta'kidlanganidek, tijorat banklarining asosiy maqsadi foyda olishdir. Banklar qanday qilib foyda olishini ko’rib chiqaylik.
Tijorat banklari daromadlari:
2-jadval
Foizlar evaziga daromadlar:
Foizsiz daromadlar:
kreditlar
boshqa tijorat banklariga berilgan qarzlar
investitsiyalar
qimmatli qog’ozlarni qayta sotib olish kelishuvlari
Daromad bilan bir qatorda banklarning yetarli xarajatlari mavjud: • foizlar bo’yicha xarajatlar: talab qilib olingungacha bo’lgan depozitlar hisobvaraqlari, muddatli omonatlar, Markaziy bank va boshqa tijorat banklariga to’lovlar, to’lanadigan kreditlar bo’yicha; • foizsiz xarajatlar: komission xarajatlar va xizmatlar uchun xarajatlar (masalan, bank reklamasi yoki tadbirlarni o’tkazish), xorijiy valyuta kursining salbiy o’zgarishlaridan yo’qotishlar, investitsiyalar va boshqalar; • operatsion xarajatlar: ish haqi xarajatlari, bank binolarini ijarasi va boshqa xarajatlari, xizmat safarlari, amortizatsiya, sug’urta, soliqlar va boshqalar; • birlashmalarga a'zolik badallari uchun to’lovlar va fuqarolar omonatini kafolatlash fondiga mablag’lar to’lovlari. Yuqorida aytilgan daromad va xarajatlarning o’rtasidagi farqi tijorat banklarining foydasi hisoblanadi. Bu, o’z navbatida, omonatlar va kreditlar bo’yicha foiz stavkalari nima uchun farq qilishini tushuntiradi. 3-jadval