Banklarda moddiy va nomoddiy aktivlar hisobi

Tijorat banklarida kam baholi va tez eskiruvchi buyumlar hisobi

Kam baholi va tez eskiruvchi buyumlar hisobi Markaziy bankining 2005 yil

11 iyundagi 13/5-sonli qarori bilan tasdiqlangan «O’zbekiston Respublikasi banklarida kam baholiva tez eskiruvchi buyumlarning buxgalteriya hisobini yuritish to’g’risida»gi Nizom asosida amalga oshiriladi.
Kam baholi va tez eskiruvchi buyumlar (KBTEB) - bu bank faoliyatida foydalaniladigan va quyidagi mezonlardan birortasiga javob bera oladigan moddiy aktivlardir:

1. xizmat muddati bir yildan ortiq bo’lmagan;

   
   

2. xizmat muddatidan qat’iy nazar, bir donasi (komplekti) narxi O’zbekiston Respublikasida o’rnatilgan (sotib olish vaqtidagi) eng kam ish haqining ellik baravarigacha qiymatga ega bo’lgan buyumlardir. Bank rahbari buyumlarning KBTEB tarkibidagi hisobini olib borish uchun hisobot yiliga buyumlar qiymatining quyi chegarasini o’rnatishi mumkin.

   
   

Kam baholi va tez eskiruvchi buyumlar qiymatini oldindan to’lab berish orqali sotib olishda quyidagi provodkalar bajariladi.

Debet 19909 – «Ko’rsatilgan xizmatlar va tovar-moddiy boyliklar uchun to’langan mablag’lar»
Kredit 10301 yoki 16103 – «Bankning vakillik hisobvaraqlari» yoki Kredit 20208, 20210 – «Mijozning hisobvarag’i».
Kam baholi va tez eskiruvchi buyumlarning o’zi omborxonaga qabul qilinadi, bu operasiya quyidagi provodka orqali rasmiylashtiriladi:
Debet 19921 – «Omborxonadagi kam baholi va tez eskiruvchi buyumlar»
Kredit 19909 – «Ko’rsatilgan xizmatlar va tovar-moddiy boyliklar uchun to’langan mablag’lar»
Agar dastlab buyumlar omborxonaga kelib tushib, to’lov keyin amalga oshirilsa, bu operasiya quyidagicha hisobga olinadi:
Debet 19921 - «Omborxonadagi kam baholi va tez eskiruvchi buyumlar»
Kredit 29802 – «Ko’rsatilgan xizmatlar va tovar-moddiy qiymatliklar uchun to’langan mablag’lar»
Kam baholi va tez eskiruvchi buyumlarning qiymati to’langanda:
Debet 29802 – «Ko’rsatilgan xizmatlar va tovar-moddiy qiymatliklar uchun to’langan mablag’lar»
Kredit 10301, 16301 – «Bankning vakillik hisobvarag’i» yoki Kredit 20208, 20210 – «Mijozning hisobvarag’i».
Kam baholi va tez eskiruvchi buyumlar omborxonada foydalanishga berilganda, sotilganda, foydalanishga yaroqsiz holga kelganda hisobdan chiqariladi. Kam baholi va tez eskiruvchi buyumlar foydalanishga berilganda quyidagi provodka bilan rasmiylashtiriladi:
Debet 56406 – «Devonxona, ofis va boshqa buyumlar xarajatlari».
Kredit 19921 - «Omborxonadagi kam baholi va tez eskiruvchi buyumlar»
KBTEB qiymatini oldindan to’lab berish bilan sotib olish:

1. 
   
   KBTEB ni oldindan to’liq yoki qisman to’lanishi quyidagi buxgalteriya yozuvlari bilan rasmiylashtiriladi:
   

Debet 19909 "Tovar-moddiy qimmatliklar uchun to’langan mablag’lar"

Kredit - Bankning vakillik hisobvarag’i yoki mijozning talab qilib olinguncha depozit hisobvarag’i (agar mol etkazib beruvchining talab qilib olinguncha depozit hisobvarag’iga shu bankda xizmat ko’rsatilsa)

2. 
   
   KBTEB omborxonaga sotib olinganligini tasdiqlovchi birlamchi hujjatlar asosida kirim qilinib, quyidagi buxgalteriya o’tkazmasi bilan rasmiylashtiriladi:
   

Debet 19921 "Ombordagi kam baholi va tez eskiruvchi buyumlar hamda boshqa qimmatliklar"

Kredit 19909 "Tovar-moddiy qimmatliklar uchun to’langan mablag’lar"
Agar to’lov KBTEB kelib tushgandan keyin amalga oshirilsa, quyidagi buxgalteriya o’tkazmasi amalga oshiriladi:

1. 
   
   KBTEB kelib tushganda:
   

Debet 19921 "Ombordagi kam baholi va tez eskiruvchi buyumlar hamda boshqa qimmatliklar"

Kredit 29802 "Tovar-moddiy qimmatliklar va ko’rsatilgan xizmatlar uchun to’lanadigan mablag’lar"

2.