Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences VOLUME 2 | ISSUE 11 ISSN 2181-1784 Scientific Journal Impact Factor SJIF 2022: 5.947 Advanced Sciences Index Factor ASI Factor = 1.7 541
w www.oriens.uz November 2022 xalqimizning mustaqillik sari uzoq yo‘ldagi izlanishlari natijasi ekaniga komil
ishonch hosil qilamiz.
Avvalambor, konstitutsiyaviy “bino”ni qurishda uch ming yillik milliy
davlatchilik tajribasiga tayanilgan. Bugungi O‘zbekiston qadimgi Xorazm va
So‘g‘diyona, Qoraxoniylar, Xorazmshohlar, Amir Temur va Temuriylar, o‘zbek
xonliklari, ma’rifatparvar ajdodlarimiz, xalqimizning tarixiy an’analari va uning
mustaqil davlat haqidagi ko‘p asrli orzusini mujassam etgan.
Qolaversa, manfaatlarimiz va intilishlarimizdan kelib chiqqan holda, asosiy
Qonunimiz Sharq va G‘arb, Janub va Shimolning 97 ta mamlakati to‘plagan ilg‘or
konstitutsiyaviy tajribani hisobga olib yaratilgan.
Shu o‘rinda Suveren O‘zbekistonning birinchi Konstitutsiyasini tayyorlash,
muhokama etish, qabul qilish va uning amal qilishi yo‘lidagi 10 ta huquqiy qadamni
bu boradagi eng muhim tarixiy voqealar sifatida sanab o‘tish lozim. Zotan,
Konstitutsiyani yaratish tarixi – bu mustaqillik uchun kurashning uzviy tarkibiy
qismidir. Konstitutsiyani yaratish yo‘lidagi birinchi huquqiy qadam – o‘zbek tiliga
davlat tili maqomi berilishidir. Bu haqda gap borganda, avvalambor, 1989 yilning 21
oktabr kuni qizg‘in bahs va tortishuvlardan so‘ng siyosiy-ma’naviy hayotimizdagi
unutilmas hodisa amalga oshirilgani – milliy qadriyatlarimizning asosiy ustunlaridan
biri bo‘lgan ona tilimizga davlat tili maqomi berilgani istiqlol tarixining eng yorqin
sahifalaridan birini tashkil etishini alohida ta’kidlash o‘rinlidir. “O‘z ona tilini
bilmagan odam o‘zining shajarasini, o‘zining ildizini bilmaydigan, kelajagi yo‘q
odam, kishi tilini bilmaydigan uning dilini ham bilmaydi”, degan fikrlar o’rinlidir.
Har qaysi millat, katta yo kichikligidan qat’iy nazar, o‘z ona tilini hurmat qilishi
kerak.
Birinchi Prezidentimizning “O‘zbekiston mustaqillikka erishish ostonasida”,
“Yuksak ma’naviyat – yengilmas kuch” asarlarida mustaqillik arafasida o‘zbek tiliga
davlat tili maqomini berish masalasida qanday qizg‘in, ba’zida keskin va murosasiz
bahslar bo‘lib o‘tgani alohida eslab o‘tilgani bejiz emas.
O‘sha qaltis va murakkab vaziyatda, Islom Karimov haqli ravishda qayd
etganidek: “Og‘ir-vazminlik bilan ish tutib, har tomonlama o‘ylab, mulohaza qilib,
barcha siyosiy va ijtimoiy guruhlarning talablarini qondiradigan, eng muhimi,
xalqimiz va Vatanimiz manfaatlariga javob beradigan yagona to‘g‘ri yo‘lni topishga
erishdik”.
Shunday qilib dastavval, “Davlat tili to‘g‘risida”gi qonunda mustahkamlangan
muhim huquqiy qoidalar endilikda Asosiy Qonunimizning 4-moddasida quyidagicha
muhrlab qo‘yildi: