Teqvim2013. pdf

90 

illiyi

---

108

Tarixdə bu gün

Milli Təhlükəsizlik Orqanları 

İşçilərinin Peşə Bayramı Günü 

1997

MART

1918-ci ildə yaradılmış  Azərbaycan 

Demokratik Respublikasında 1919-cu 

il martın 28-də müdafiə naziri Səməd 

bəy Mehmandarovun 157 saylı əmrinə 

əsasən kəşfiyyat və  əks-kəşfiyyat 

xidməti təşkil olunmuşdu. Bu təşkilatın 

vəzifəsi terrorizmə, casusluğa, 

təxribatlara qarşı mübarizə aparmaq 

idi. Lakin cümhuriyyətinin süqutu və 

1920-ci ildə sovet ordusu tərəfindən 

Azərbaycanın işğalı 

nəticəsində 

təşkilatın üzvləri repressiyalara məruz 

qalmış, M.Şeyxzamanlı başda olmaqla 

əksər rəhbər heyət güllələnmişdi. 

Sovet dövründə qurum əvvəlcə 

Fövqəladə Komissiya (“ÇK”) adlan-

mış, bir müddət Daxili İşlər Xalq Ko-

missarlığının (“NKVD”) tərkibində 

fəaliyyət göstərmiş, sonra Dövlət 

Təhlükəsizlik Komitəsi təşkil olun-

muşdur. 

50-ci illərin sonlarından etibarən 

respublika təhlükəsizlik orqanların-

da milliləşmə və tarixi ədalətin bərpa 

edilməsi, repressiyaya məruz qalmış 

bir çox insanların hüquqi və  mənəvi 

bəraət alması istiqamətində xeyli işlər 

görüldü. Bu proses bilavasitə ömrü-

nün böyük bir hissəsini təhlükəsizlik 

orqanlarına həsr etmiş görkəmli 

dövlət xadimi Heydər  Əliyevin adı 

ilə bağlıdır. Onun Azərbaycan Dövlət 

Təhlükəsizlik Komitəsində 

əks-

kəşfiyyata rəhbərlik etdiyi illər ərzində, 

xüsusilə  də komitə  rəhbərliyinə irəli 

çəkildiyi 1964-ci ildən sonrakı dövrdə 

orqana milli kadrların cəlb olunma-

sı, onların yetişdirilib, həlledici iş 

sahələrində  rəhbər vəzifələrə  təyin 

olunması nəzərəçarpacaq şəkildə geniş 

vüsət almağa başladı. 1967-ci ilədək 

respublikanın təhlükəsizlik orqanla-

rına qeyri-azərbaycanlılar rəhbərlik 

ediblər. Həmin il general Heydər 

Əliyev Azərbaycan DTK-nın sədri 

təyin olunmuşdur.

Azərbaycan müstəqilliyini bərpa 

etdikdən sonra, 1991-ci il noyabrın 

1-də Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi ya-

ranıb. Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin 

qarşısında duran vəzifələr Azərbaycan 

Respublikasının suverenliyinə, kons-

titusiya quruluşuna, iqtisadi, müdafiə, 

elmi-texniki potensialına, digər həyati 

əhəmiyyətli maraqlarına qarşı xarici 

dövlətlərin xüsusi xidmətlərinin və 

təşkilatlarının, cinayətkar qrupların və 

ayrı-ayrı  şəxslərin kəşfiyyat və digər 

təxribat-pozuculuq fəaliyyətinin qarşı-

sını almaqdan ibarətdir. 

“Azərbaycan Respublikası Milli 

təhlükəsizlik orqanları əməkdaşlarının 

peşə bayramı gününün təsis edilməsi 

haqqında” Azərbaycan Respubli-

kasının Prezidenti Heydər  Əliyevin 

1997-ci il 23 mart tarixli Fərmanı ilə 

28 mart-Milli Təhlükəsizlik Orqanla-

rı İşçilərinin peşə bayramı Günü elan 

olunmuşdur.