Teqvim2013. pdf

5

---

244

Tarixdə bu gün

Ramazan bayramı

AV

Q

U

S

T

İslam dininin müqəddəs bayramları arasında 

Ramazan bayramı mühüm yer tutur. Bu bayramın 

tarixi müsəlman təqvimi ilə hicrinin 2-ci ilindən 

(miladi 622-623-cü il) başlanmışdır.

İslamda ilin ayları arasında Ramazan ayı  ən 

şəfqətli və ən müqəddəs ay hesab edilir. Onu “on 

bir ayın sultanı” da adlandırırlar. Ramazan ayı in-

sanlara Allahı sevmək prinsiplərini öyrədir, onlara 

öz iradə qüvvələrini, dözümlüyünü yoxlamaq im-

kanı verir, onları gözüaçıq, təmiz vicdanlı olmağa 

yönəldir və oruc tutmaqla ifadə olunur. Oruc rama-

zan ayında tutulduğu üçün ona “Ramazan orucu” 

da deyirlər.

Orucluq ayında günün işıqlı vaxtı yemək, içmək, 

siqaret çəkmək, və s. olmaz. Oruc tutmaqdan yal-

nız uşaqlar, xəstələr, hamilə qadınlar, cəbhədə vu-

ruşanlar, uzaq yola çıxanlar azad olunurlar. Oruc-

luq Ramazan ayında təzə ay çıxandan başlanır və 

29-30 gün davam edir. Qurani-Kərimdə yazılır: 

“Sübh açılınca, ağ sap qara sapdan fərqlənincəyə 

qədər yeyib için; sonra gecəyə  qədər orucunuzu 

tamamlayın.” (“Bəqərə” surəsi, 187)

Məhəmməd peyğəmbər (s.ə.s.) buyurmuşdur 

ki, Ramazan ayı  gələndə  cənnətin qapıları açı-

lar, cəhənnəmin qapıları bağlanar,  şeytanlar da 

zəncirdə olar. Döyüşdə  və ya əsirlikdə olduğuna 

görə oruc tutmayanlar sonra münasib bir vaxtda 

onun  əvəzinə oruc (qəzasını) tutmalı  və ya fidyə 

verməlidirlər.

Orucu qəsdən pozanlar isə onun əvəzini tutmaq-

la yanaşı, tövbə etməli və kəffarəsini ödəməlidirlər. 

Kəffarə isə 60 gün oruc tutmaq, yaxud 60 yoxsulu 

yedirtməkdir. 60 günlük kəffarə orucuna bir gün-

lük qəza orucu da əlavə olunur.

Məhz Ramazan ayının axırıncı on gecələrinin 

birində Quran hədiyyə edilmişdir. Deyilənə görə 

bu, həmin ayın ya 22-dən 23-nə, ya da 26-dan 27-

nə keçən gecə baş vermişdir. Bu gecə “leylət al-

Qadr” qüdrətli, əzəmətli gecə adlanır. Quranda bu 

gecə haqda belə yazılır: “Qədr gecəsi min aydan 

daha xeyirlidir! O gecə mələklər və ruh Rəbbinin 

izni ilə  hər bir işdən dolayı yerə enərlər. O gecə 

dan yeri sökülənə kimi salamatlıqdır!” (“Qədr” 

surəsi, 3-5)

Orucluğun başa çatdığı gün fitr bayramı adlanır. 

Həmin gün bütün müsəlmanlar bir-birlərini təbrik 

edir, vəfat edənlərin qəbirlərini ziyarət edir, ruh-

larına dualar oxuyurlar. Bayram günü hər kəs öz 

himayəsində olanlar üçün təqribən 3 kq buğda, ya-

xud xurma və ya kişmiş miqdarında kasıblar üçün 

fitrə zəkatı verməlidir. 

Sovet hakimiyyəti dövründə  İslamın başqa 

ayinləri və ibadətləri kimi, orucluq da qadağan 

edilmişdi. Lakin imanlı adamlar gizlicə də olsa, öz 

borclarını yerinə yetirirdilər. Bir çoxları isə vəzifə 

və iş yerlərini itirmək, təqiblərə məruz qalmamaq 

üçün orucluqdan imtina etməyə  məcbur olmuş-

dular. Azərbaycan öz dövlət müstəqilliyini bərpa 

etdikdən sonra insanların vicdan azadlığı  bərpa 

olunmuş, İslam dininə, onun ibadət və ayinlərinə 

olan münasibət də dəyişmişdi. Ramazan (Orucluq) 

bayramı Azərbaycanda Milli Məclisin qəbul etdi-

yi 1992-ci il 27 oktyabr tarixli “Azərbaycan Res-

publikasının bayramları haqqında” Qanuna əsasən 

1993-cü ildən dövlət səviyyəsində qeyd olunmağa 

başlamışdır.