Fяxrяddиn mustafayev

3.
 
Əcdadlarda  olan  əlamətlər  orqanizmin  qeyri-mütənasib  inkişafı 
səviyyəsində  gələcək  nəsil  törəmələrində  biruzə  verir.  Bəsit  orqanizmlərdə 
(viruslar, mikroorqanizmlər, ibtidailər) əlamətlərin nəslə verilməsi bir gen DNT-
nin  bir  hissəsində  gedən  ferment  sintezini  idarə  etdiyi  halda,  kənd  təsərrüfatı 
heyvanlarında təsərrüfat əhəmiyyətli əlamətlərin irsi olaraq nəslə keçməsi daha 
mürəkkəb xarakter daşıyaraq hər bir əlamətə bir neçə gen təsir göstərir və onu 
idarə edir (polimer təsir): 
 
AA  
              BB                 CC 
 
 
 
 
 
Əlamət (süd məhsuldarlığı) 
 
 
 
Bir  neçə  əlaməti  yalnız  bir  genin  idarə  etməsi  və  ona  təsir  göstərməsi  isə 
pleyotropiya təsiri adlanır: 
 
 

---

 
182 
AA 
 
 
                                                 Süd   canlı  kütlə  süddə  yağlılıq faizi 
 
Göründüyü  kimi,  bütün  ali  orqanizmlərdə,  o  cümlədən  kənd  təsərrüfatı 
heyvanlarında  və  quşlarda  irsi  əlamətlərin  nəslə  verilməsi  embrional  inkişaf 
dövründə  formalaşır  və  genotipik  xarakter  daşımaqla  bu  zaman  xarici  mühit 
amillərinin  təsiri  mühüm  əhəmiyyət  kəsb  etmir.  Fərdi  inkişafın  embrional 
mərhələsindən sonra isə xarici mühit amilləri əlamətlərə fenotipik təsir göstərir. 
Məsələn, Yeni Zelandiyada quzular otlaq şəraitində Günəş altında bəsləndikdə