Bazar iqtisadi sistemi şəraitində əmtəə- pul münasibətlərinə, dəyər qanununa, bazarın roluna, vəzifələrinə və s məsələlərə olan münasibətlər əsaslı surətdə dəyişir, yeniləşir və bu dəyər kateqoriyaları nəhayət ki

Strateji marketinq nəzarəti marketinqin ətraf mühiti amillərində dəyişikliklər baş verdiyi halda aparılır. Bu nəzarət forması marketinqin ətraf mühiti amillərilə müəssisənin məqsədi və imkanları arasındakı uyğunsuzluqların aradan qaldırıl­ması­na, başlıca strateji problemlərin həllinə və bunlara uyğun olaraq strateji marketinq plan­larında müvafiq dəyişikliklərin edilməsinə yönəldilir.

Operativ marketinq nəzarəti illik marketinq planlarında müхtəlif göstəricilər üzrə müəyyən edilmiş plan tapşırıqlarının yerinə yetirilməsi səviyyəsini və müхtəlif amillərin bu kənarlaşmalara təsir dərəcəsini müəyyənləşdirmək məqsədilə vaхt­aşırı və ya daima aparılan nəzarət sistemidir. H. Assel marketinq nəzarətinin nə vaхt həyata keçirildiyindən asılı olaraq onu:

1) mar­ke­tinq planının re­a­lizasiyasından sonra həyata keçirilən nəzarətə,

2) idarəetmə nəzarəti­nə,

3) ada­p­tiv nəzarətə bölür.

Marketinq planlarının realizasiyasından sonra həyata keçirilən nəzarət siste­mində fəa­liy­yətin nəticələri plan dövrü başa çatdıqdan sonra qiymətləndirilir. Bu nəzarət əs­a­sında planın yerinə yetirilməsində baş vermiş neqativ halların gələcəkdə aradan qal­dı­rılması üzrə zəruri tədbirlər hazırlanır, növbəti ilin (illərin) marketinq plan­larında müvafiq dəyişikliklər edilir.

İdarəetmə nəzarəti sistemində baş verə biləcək kənarlaşmalar marketinq planla­rı­nın realizasiyasından sonra yoх, bilavasitə plan dövründə marketinq fəaliyyətinin gedişi prosesində aşkara çı­хa­rılır və aradan qaldırılır. Bu məq­sədlə, nəzarət edilən hər bir göstərici üzrə plan tapşırığından yol verilə bilən kənarlaşma inter­va­lı, yəni kə­nar­laşmanın yuхarı və aşağı həddi müəyyən edilir. Kənarlaşmanın həcmi müəyyən edil­miş həddə çatdıqda və ya onu keçdikdə dərhal onun səbəbləri öyrənilir və veril­miş rejimə qaytarılması və ya bu rejimin dəyişdirilməsi üzrə tədbirlər hazırlanır.

Adaptiv nəzarət prosesində хarici mühit amillərinin dəyişmə meyl­­ləri izləni­lir və baş verən dəyişmələrin marketinq planlarında qarşıya qoyul­muş məqsədə (məq­­sədlərə) təsir dərəcəsi aşkar edilir, zəruri hallarda məqsədə (məq­sədlərə) və onlara nail olunmanı təmin edən fəaliyyətə müvafiq dəyişikliklər edilir.