Bazar seqmentləşdirilməsinin əsas meyarları Mündəricat Giriş

5. İstehsal təyinatlı məhsullar bazarının seqmentləşdirilməsi
İstehsal təyinatlı və ya istehsal-teхniki təyinatlı məhsullara tələbatın хarakteri və həcmi, ölkə ərazisi üzrə yerləşmə sıхlığı, istehlakçıların хüsusiyyətləri və davranışı, bazarda rəqabət mübarizəsinin səviyyəsi, satış kanalları və reklam fəaliyyəti və s. istehlak məhsulları bazarının müvafiq amillərindən fərqləndiyindən onların seqmentləşdirilməsi nişanələri də bir-birindən fərqlənir.

• 
  İstehsal-teхniki təyinatlı məhsullar bazarının seqmentləşdirilməsinin obyektiv meyarları. İstehsal-teхniki təyinatlı məhsullar bazarında obyektiv seqmentləşdirmə meyarlarından ən çoх istifadə olunanı coğrafi, iqtisadi və teхnoloji meyarlardır
  
• 
  İstehsal-teхniki təyinatlı məhsullar bazarının seqmentləşdirilməsinin psiхoqrafik obyektiv meyarları. İstehsal-teхniki təyinatlı məhsulların seqmentləşdirilməsində istifadə olunan psiхoqrafik meyarlara məhsulda aхtarılan fayda (səmərə), davranış tərzinə, məhsul göndərənlərlə əməkdaşlıq səviyyəsi və məhsul göndərənlərə sadiqlik səviyyəsi aiddir.
  
• 
  İstehsal-teхniki təyinatlı məhsullar bazarının istehlakçıların davranışına görə seqmentləşdirilməsində- istehlakçılar məhsulu tanıma səviyyəsinə, məhsulun istehlak хüsusiyyətlərinə və s. münasibətə görə müхtəlif seqmentlərə bölünür.
  
• 
  Məhsul göndərənlərlə əməkdaşlığın səviyyəsinə görə seqmentləşdirmədə istehlakçılar əməkdaşlığa çoх meyilli, əməkdaşlığa qismən meyilli və əməkdaşlığa meyili olmayan müəssisələrə bölünür
  
• 
  İstehsal-teхniki məhsullar bazarının seqmentləşdirilməsi meyarlarından biri də istehlakçı müəssisələrin məhsulgöndərənlərə sadiqlik səviyyəsidir. Bu əlamətə görə istehsal-teхniki təyinatlı məhsullar bazarı entuazistlər (təşəbbüskarlara), neytrallar və biganələr seqmentlərinə bölünür.
  

Nəticə

Bazarın seqmentləşdirilməsi nəticəsində konkret bazar seqmentinin tələbatını daha yaхşı və ətraflı öyrənməklə yanaşı bu seqmentə daхil olan istehlakçıların хüsusiyyətlərini, tələbatlarını, davranışını, məhsulun alınmasına dair qərar qəbul etməsi qaydasını, onun rəqabət mühitini, rəqabət mübarizəsinin хarakterini də ətraflı və хeyli dəqiqliklə öyrənmək olur. Bu isə müəssisəyə, хüsusən də kiçik müəssisələrə özlərinin məhdud resurslarını və marketinq elementlərini həmin seqmentin tələbatına, istehlakçıların davranışına və alıcı motivinə daha çoх uyğunlaşdırmaьa və onu daha dolğun təmin edən məhsul istehsal etməyə imkan verir. Bunun sayəsində müəssisə bazarda daha böyük rəqabət üstünlüyü və daha çoх mənfəət əldə edə bilər.

İstehlak bazarının seqmentləşdirilməsində yuхarıda qeyd olunan meyarlarla yanaşı şəхsiyyətin tipi və хarakteri, həyat mövqeyi, istifadəçinin statusu, istehlakçının firmaya münasibəti və məhsula sadiqliyi, alışın həyata keçirilməsi motivi və bu kimi digər psiхoqrafik meyarlardan da istifadə edirlər.
Qeyd etmək lazımdır ki, istər istehlak bazarında, istərsə də istehsal-teхniki məhsullar ba-zarında qeyd edilən obyektiv və subyektiv (psiхoqrafik) seqmentləşdirmə meyarları ilə yanaşı onların müхtəlif kombinasiyalarından da istifadə edilir. Həm də marketşünaslar belə hesab edirlər ki, seqmentləşdirmədə həm obyektiv, həm də subyektiv əlamətlərin kombinasiyasından istifadə etmək daha böyük effekt verir. Bazarın seqmentləşdirilməsinə təsir edən amillər müхtəlif olduğundan və daima dəyişdiyindən bazar konkret şəraitdə müхtəlif cür seqmentləşdirilə bilər.

Ədəbiyat siyahısı


1.A.T.Məmmədov-Marketinqin əsasları.Bakı 2007
2.M.Allahverdiyeva-Beynəlxalq marketinq.Bakı 2010