Bilal Həsənli Nazilə Abdullazadə

emosional-ekspressiv funksiyası
danışanın 
emosional vəziyyətini əks etdirir. Bu zaman tembr və melodika, 
bəzən də emfatik vurğu ifadə vasitələri kimi çıxış edir. Tembrin rolu 
daha böyük olur; ondan asılı olaraq, eyni dil vahidi müxtəlif çalarlar
alır. 
Bir gün ananın ilkisi sevincək evə gəldi. Diplomla gəlmişdi. İlk diplom idi 
ki, onların evinə qədəm qoyurdu. Ana doluxsuna-doluxsuna diplomu dodaqlarına 
apardı, bağrına basdı, gözlərində yaş görünəndə yadına çoxdan unudulmuş mücrü 
düşdü… Ananın əlləri, mehriban əlləri toxunanda mücri sanki cana gəldi, sevin-
cək açıldı mücrü. Diplomu ağuşuna aldı. Gülümsədi, sevincək örtüldü mücrü. 
Ana oxşadı mücrüsünü. Oxşadı…qızlıq çağları…gəlin köçdüyü anlar, 
anasının dediyi «Gəlin mücrüsüz olmaz» sözləri… ər hədiyyələri…amansız 
ehtiyacla dəhşətli vuruşmalar, uşaqları yatırandan sonra tökdüyü göz yaşları, 
boğuq hıçqırıqlar… göz qabağına gəldi. Çox şeylər gəldi, çox şeylər! Mücrünü öz 
1
Azərbaycan dili. TQDK-nın nəşri. Bakı, 2010, s. 21. 

---

113 
yerinə qoyanda anaya o indi ağır, əvvəlkindən qat-qat ağır gəldi. Ana 
yanılmamışdı. O sərvət hara, bu hara? 
( G. Hüseynoğlu)
3. İntonasiyanın 
kulminativ (ayırıcı) funksiyası
nitq axınında 
ən mühüm, zəruri sözləri ayırıb nəzərə çarpdırır, bu da məntiqi 
vurğu sayəsində əldə edilir. 
Dünyanın bir karvan köçündən gəlib, 
Dözümün bilməyən gücündən gəlib, 
Yoxsa nağılların içindən gəlib, 

Özü nağıllara dönən analar. 
Gül dedik, ovcunda çiçək bitirdi, 
Sevinci paylayıb, qəmi itirdi, 
Yuxusuz gözlərə yuxu gətirdi, 
Laylalar üstündə dinən analar. 
Saçına qar yağdı, yaz verdi bizə, 
Dünyanı görməyə göz verdi bizə, 
Özünə bənzəyən qız verdi bizə, 
Ömrünü min yerə bölən analar… 
Vətənin özünə «Ana» dedilər, 
Oduna, közünə «Ana» dedilər, 
Bir gün yad qızına «Ana» dedilər, 
Nəvə muştuluğu alan analar! 
( N.Həsənzadə)