Bilish falsafasi

BILISH FALSAFASI

REJA:

• 1. Gnoseologiya- falsafiy ta’limot sifatida
• 2. Bilishning mohiyati va uslublari

GNOSEOLOGIYA-BU

GNOSEOLOGIYA-BU

Falsafaning bilish masalalari va muammolari bilan shug’ullanuvchi maxsus sohasi – gnoseologiya deb ataladi.

Inson bilishi nihoyatda ko’p qirrali, murakkab va ziddiyatli jarayondir. Gnoseologiya asosan, bilishning falsafiy muammolarini hal etish bilan shug’ullanadi. Har bir tarixiy jamiyatning rivojlanish ehtiyojlaridan kelib chiqib, gnoseologiya oldiga yangi vazifalar qo’yadi

BILISH NIMA?

BILISH NIMA?

Bilish insonning tabiat, jamiyat va o’zi to’g’risidagi bilimlar hosil qilishga qaratilgan aqliy, ma’naviy faoliyat turidir.

Inson o’zini qurshab turgan atrof-muhit to’g’risida bilim va tasavvurga ega bo’lmay turib, faoliyatning biror-bir turi bilan muvaffaqiyatli shug’ullana olmaydi.

O’rta asr mutafakkirlari Forobiy, Beruniy, ibn Sino, Ulug’bek, Navoiy bilish to’g’risidagi quyidagi fikrlarni keltirishgan:

O’rta asr mutafakkirlari Forobiy, Beruniy, ibn Sino, Ulug’bek, Navoiy bilish to’g’risidagi quyidagi fikrlarni keltirishgan:

Inson tabiatni, jamiyatni hamda o’zini bilishga qodir, inson bilishi sezgi va idroklardan boshlanib tafakkurga tomon rivojlanib boradi. Inson aqli- faol, u bilishning asosiy qurolidir.

XVII-XVIII asrlarda Yevropa faylasuflari ham insonning dunyoni va o’zini bilishi haqida qimmatli fikrlarni bildirishadi. Ingliz faylasufi Bekonning fikricha:

XVII-XVIII asrlarda Yevropa faylasuflari ham insonning dunyoni va o’zini bilishi haqida qimmatli fikrlarni bildirishadi. Ingliz faylasufi Bekonning fikricha:

Inson bilishi sezgilarda boshlanadi, bilishning manbayi tajribadir, sezgilar orqali olingan dalillarni inson tafakkuri yordamida qayta ishlab chiqadi.

Fransuz faylasufi Dekart esa insonning dunyoni va o’zini bilishi masalasi haqida to’xtalib, birdan-bir to’g’ri bilish - tafakkurdir deydi.