Pentozanlar. Pentozanlar pentozaların biopolimerləridir. Bu qrup polisaxa-
ridlərə arabanlar, ksilanlar və qeyriləri aiddir.
Arabanlar hidroliz olunduqda L─arabinozaya ayrılır. Arabanlar suda yaxşı
həll olur. Molekul kütlələri 6000-ə yaxındır.
Ksilanlar ən çox bitkilərin oduncağında olan
n O H C 4
8
5
polisaxaridlərdir.
Bunlar samanda, bitkilərin budaq hissələrində və az miqdarda üzüm şirəsində də
olur. Hidroliz olunduqda β─D─ksilozaya ayrılır. Molekulda β─1,4─qlikozid
rabitələri ilə birləşmişdir.
5. Heteropolisaxaridlər, bioloji rolu və kimyəvi tərkibi: Heteropolisaxa-
ridlər müxtəlif növ monosaxaridlərdən əmələ gəlmiş karbohidratlardır. Bunlara
hemisellüloza, pektin maddələri və qeyriləri aiddir.
Hemisellülozanın hidrolizi nəticəsində müxtəlif monosaxaridlər (qlükoza,
qalaktoza, fruktoza, mannoza, arabinoza, ksiloza) əmələ gəlir. Bu polisaxarid
hüceyrənin divarında ehtiyat kimi olur.
Pektin maddələri də heteropolisaxaridlərin nümayəndəsidir. Bunların
hidrolizi zamanı müxtəlif monosaxaridlər: arabinoza, qalaktoza, raminoza, ksiloza,
fruktoza ayrılır. Pektin maddələrində çoxlu miqdarda qalakturon turşusundan
əmələ gəlmiş poliqalakturon turşusu və ya pektin turşusu da olur. Burada
α─D─qalakturon turşusunun qalıqları arasında rabitə birinci və dördüncü
karbonlar arasında α─1─4─qlikozid əlaqələri hesabına yaranır.
Pektin maddələrinə ən çox meyvələrdə, giləmeyvələrdə, liflərdə təsadüf
edilir.
Selik də heteropolisaxaridlərdəndir. Ona k i t r ə deyilir. Bu polisaxarid
bitkilər zədələndikdə əmələ gəlir. Suda həll olmur, şişib kolloid məhlul əmələ
gətirir. Kitrə hidroliz etdikdə D─qalak-tozaya, D─qlükuron turşusuna, arabinozaya
və raminozaya ayrılır.
Selik yoncada, çovdarda, kətanda, meyvə ağaclarında olur.
