Biokimyo pmd
Yüklə 2,44 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Toq sonli uglerod tutuvchi yog‘ kislotalarning oksidlanishi
- Yog‘ kislotalar sintezi
|
Yog‘ kislotalarning
ω ω ω ω ω -oksidlanishi Istemol qilinadigan yog‘ kislotalaridan araxidon kislotasi alohida o‘rin olgan. Chunki bu yog‘ kislotani to‘rt qo‘shbog‘i bo‘lib, ular ω - holatida joylashgan. Bu yog‘ kislotalar endoplazmatik to‘rda oksidlanishga uchraydi. ω -holatida joylashgan qo‘shbog‘ oksidlanib oksi-guruhiga aylanadi va qaytarilish reaksiyasi natijasida karbon guruhi hosil qiladi. Natijada dikarbon aminokislota hosil bo‘ladi. Reaksiyani 245 katalizlovchi fermentlar sitoxrom P-450, qaytaruvchi sifatida NADFH 2 - sitoxrom-c-reduktaza ishtirok etadi. Toq sonli uglerod tutuvchi yog‘ kislotalarning oksidlanishi Juft sonli yog‘ kislotalar kabi tarkibida uglerod atomlar soni toq bo‘lgan yog‘ kislotalar mitoxondriyada oksidlanadilar. Ammo oxirgi oksidlanish halqasida atsetil-KoA emas, balki propionil-KoA hosil bo‘ladi. Mitoxondriyada propionil-KoA suksinil-KoA ga aylanib Krebs halqasiga kiradi. Reaksiya ketma-ketligi quyidagicha: Yog‘ kislotalar sintezi Yog‘ kislotalari asosan, yog‘ to‘qimalari, jigar va sut bezida sintezlanadi. Sintez jarayoni hujayralar sitoplazmasida kechadi, mitoxondriyada esa sitoplazmada sintezlangan yoki tashqi muhitdan tushgan palmitat uglerod zanjirining uzayishi yoli bilan tarkibida 18, 20, 22 ta uglerod tutuvchi yog‘ kislotalari sintezlanadi. Mitoxondriyada piruvatning oksidlanib dekarboksillanishi va yog‘ kislotalar parchalanishidan hosil bo‘lgan atsetil-KoA sintez uchun substrat vazifasini o‘taydi. Ammo u mitoxondriya membranasidan o‘ta olmaydi, lekin oksaloatsetat bilan birikib sitrat hosil qiladi va sitrat maxsus trikarboksilatni tashuvchi sistema vositasida sitozolga o‘tadi hamda sitrat liaza ta’sirida atsetil-KoAga aylanadi. Sitozolda atsetil-KoAdan yog‘ kislotalar sintezi yog‘ kislotalari sintetazasi deb atalmish maxsus multiferment vositasida kechadi. Bu multiferment maxsus atsil tashuvchi oqsil (ATO) deb atalmish oqsil bilan birikkan oltita fermentlardan (ATO- 246 atsetiltransferaza, ATO-maloniltransferaza, β− ketoatsilATOsintetaza, β− ketoatsil-ATO-reduktaza, β− oksiatsil-ATO-degidrataza, yenoil-ATO- reduktaza) tarkib topgan. Ushbu fermentlar ishtirokida dastlab butiril- ATO sintezlanib, so‘ng uning uglerod zanjiri uzaya borishi natijasida boshqa yog‘ kislotalari hosil bo‘ladi. Yog‘ kislotalari biosintezining asosiy bosqichlarini quyidagicha tasavvur qilish mumkin: |