Biotexnologiya asoslari

Xom ashyolarni tayyorlash 
Limon kislotasini sanoat asosida olish uchun substrat sifatida shakar ishlab chiqarishning 
qoldiq maxsuloti bo’lgan melassa qabul qilingan. Melassa aniq standartga (tarkibga) ega bo’lmagan 
xom ashyo hisoblanadi, shuning uchun laboratoriya sharoitida yaroqliligi nazorat fermentasiyada 
limon kislota chiqishi bo’yicha tekshirib ko’riladi. 
Yaxshi, sifatli melassa tarkibida 46% dan kam bo’lmagan shakar saqlaydi. Agarda nazorat 
fermentasiya jarayonida limon kislota chiqishi, yuza qismga ekish usulida 1,25 kg/(m
2
·sut) yoki 
(yuza qismga ekish usulida 12 kg/(m
3
·sut) ni tashkil etsa, bunday melassa ishlab chiqarish uchun 
yaroqli hisoblanadi. 

---

 
8-chizma.
 Limon kislota ishlab chiqarishning texnologik chizmasi 
 
Oziqa muhiti yuza qismida o’stirish usulidagi fermentasiya 
Yuza qismda o’stirish uchun oziqa muhiti qaynatish qozonida tayyorlanadi. Melassa suv bilan 
1:1 nisbatda suyultirilib olinadi va sulfat kislota qo’shilib eritma rN ko’rsatkichi 6,8-7,2 gacha olib 
boriladi. Temir tuzlari va og’ir metallarni cho’ktirish uchun qaynatish davomida aniq miqdordagi 
sariq qon tuzi eritmasi kaliy geksasianoferroat (GSFK) solinadi.
Melassa eritmasiga 60-70
0
C haroratda ketma-ketlikda azot, fosfor (kaliy fosfat), makro- va 
mikroelementlar (rux, magniy, kaliy va boshqalar) manbalari qo’shiladi. Tayyor oziqa muhiti 45-
50
0
Charoratda steril idishga o’tkaziladi. Oziqaning shakar saqlashi 12-16% ni tashkil etishi lozim. 
Asosiy fermentasiya stelajlarida (javonlar) kyuvetalar joylashgan yopiq bo’lmalari mavjud 
bo’lgan maxsus bo’lmalarda amalga oshiriladi. Kyuvetalar to’g’ri burchakli shaklda alyuminiy yoki 
zanglamaydigan po’latdan tayyorlangan bo’ladi. Kyuvetalarning uzunligi 7 m, eni 1,8 m, bort 
balandligi 20 sm gacha bo’lishi mumkin. Kyuvetalar oziqa muhiti bilan to’ldiriladi va kultural 
suyuqlik shtuser orqali kyuveta tubiga sizib o’tib turadigan bo’ladi. Kamera qizdirilgan steril havo 
uzatgich tizim bilan jihozlanadi. 
Yangi fermentasiya sikli oldidan kameralar va kyuvetalar diqqat bilan yuviladi va parofomalin 
aralashmasi bilan sterillanadi keyin esa paroammiakli aralashmada degazasiyalanadi. 
Sterilizasiyalangan va sovutilgan kamera kyuvetalariga oziqa muhiti 12 dan 18 sm gacha 
qatlam qilib quyiladi. Maxsus uskunalarda