Biotexnologiya asoslari

GLUTAMIN KISLOTA ISHLAB CHIqARISH 
Glutàmin kislotà (
α−
àminoglutàr kislotà):
COOH
C
NH
CH
CH
HOOC
−
−
−
−
|
2
2
2
Almàshinmàydigàn àminokislotàlàr qàtorigà kirmàsàdà, o’simlik và hàyvon oqsillàrining eng 
zàruriy àminokislotàlàridàn biri hisoblànàdi. Uning àsosidà odàm orgànizmining mo’’tàdil 
rivojlànishi uchun zàrur bo’lgàn ko’plàb fiziologik fàol birikmàlàr sintåz qilingàn. 
Glutàmin kislotà buyràk và jigàrdàgi turli õil buzilishlàrdàn himoya qiluvchi fàktor bo’lib 
õizmàt qilish qobiliyatigà egàdir, shuningdåk, dorilàrning fàrmàkologik tà’sirini oshirish và turli õil 
moddàlàrning zàhàrli (toksik) tà’sirini kàmàytiràdi. Mànà shungà àsosàn u mådisinàdà kång 
ko’làmdà qo’llànilàdi. 
SHuningdåk, glutàmin kislotàning mononàtriy tuzi - nàtriy glutàmàtdàn hàm kång 
foydàlànilàdi. 
Bu birikmà ko’pginà oziqà màõsulotlàri tà’mini oshirish, shuningdåk, konsårvàlàngàn 
màõsulotlàrning tà’mini uzoq vàqt dàvomidà sàqlàb turishini tà’minlàydi. Ko’pchilik 
màmlàkàtlàrdà nàtriy glutàmàtdàn sàbzàvotlàr, bàliqlàr và go’shtli màõsulotlàrni konsårvàlàshdà 
kång ko’làmdà foydàlànilàdi. 
Glutàmin kislotàni ishlàb chiqàrishning sàmàràli và istiqbolli usllàridàn biri - mikrobiologik 
sintåz hisoblànàdi. 
Glutàmin kislotà sintåz qilish qobiliyatigà egà bo’lgàn mà’lum mikroorgànizmlàr oràsidà 
ishlàb chiqàrish àhàmiyatigà egà bo’lgànlàri 
Micrococcus
và 
Breviebacterium
turkumigà mànsub 
bàktåriyalàr hisoblànàdi. 

---

1.6-rasm. 
Corynebacterium gluhamicum
 bakteriyasining glutamin kislota biosintezi 
chizmasi. 
Ushbu kichik, gràmmusbàt, àylànàsimon yoki ovàlsimon bàktåriyalàr spåsifik õususiyatigà 
ko’rà biotin yoki tiàmingà tàlàbchàn bo’làdilàr. 
Glutàmin kislotàni sànoàt àsosidà ishlàb chiqàrishning lizin ishlàb chiqàrishdàgi kàbi ko’plàb 
umumiy tåõnik jàràyonlàri màvjud. 
Ulàr quyidàgi bosqichlàrdàn tàshkil topgàn (7-chizmà): ekish màtåriàlini olish; 
♦
oziqà muhiti tàyyorlàsh và stårillàsh; 
♦
fårmåntàsiya; 
♦
kristàll holdàgi moddàni àjràtib olish; 
♦
quritish, qàdoqlàsh và o’ràsh.

---

6-chizma