Biriktiruvchi to’qimaning asosiy o'ziga xos xususiyatlari: Biriktiruvchi toʻqima

Partenogenetik rivojlanish jinsiy va jinnsiz ko‘payish -Jinsiy ko'payishning har xil turlari hayvonlar va o'simliklarning partenogenetik, ginogenetik va androgenetik ko'payishini o'z ichiga oladi.Partenogenetik ko'payish jinsiy ko'payish (tsiklik partenogenez) bilan avlodlarda almashinishi mumkin. Quyi qisqichbaqasimonlar (dafniya), shuningdek, shira, rotiferlar va boshqa hayvonlarda odatdagi urug'lantirilgan va partenogenetik tuxumlardan rivojlangan avlodlar almashinuvi kuzatiladi. Dafniyada urg'ochilar diploid, erkaklar esa haploiddir. Qulay tashqi sharoitda dafniya partenogenetik tarzda ko'payadi. Bunday holda, faqat bitta jins paydo bo'ladi - urg'ochi, chunki tuxumlar meiotik bo'linishdan o'tmaydi. Ushbu hodisaning sababi jinsni aniqlashning genetik va sitologik mexanizmlari ko'rib chiqilganda aniq bo'ladi. Noqulay tashqi sharoitlarning boshlanishi, masalan, haroratning pasayishi yoki oziq-ovqat etishmasligi, urg'ochilar haploid tuxum qo'yishni boshlashiga olib keladi. Bu tuxumlardan erkaklar partenogenetik tarzda rivojlanadi. Juftlanish va normal urug'lantirilgandan so'ng, xromosomalarning diploid soniga ega bo'lgan ayol organizmlarining jinsiy avlodi tiklanadi. Kistlardagi urug'langan tuxumlar qishlash va noqulay ekologik sharoitlarga toqat qilishi mumkin. Xuddi shunday rasm o't shira va boshqa hasharotlarda kuzatiladi.Partenogenetik ko'payish turiga ginogenetik ko'payish, ya'ni embrionning faqat ayol yadrosi tufayli rivojlanishi ham kiradi. Partenogenezdan farqli o'laroq, bu holda spermatozoidning ishtiroki tuxumning rivojlanishini (psevdogamiya) rag'batlantirish uchun zarur, ammo bu holda urug'lantirish (karyogamiya) sodir bo'lmaydi. Ginogenez germafrodit dumaloq chuvalchanglarda, jonli baliq Mollienisia formosa va Uzoq Sharqimizda uchraydigan oltin baliqlarda topilgan. Ginogenez, qoida tariqasida, bu erda turning saqlanishini kafolatlaydigan mexanizm sifatida uning tarqalish chegaralarida turning individlarida uchraydi.
Jinsiy ko‘payishning ahamiyati -Jinsiy koʻpayish - urgʻochi va erkak jinsiy hujayralar — gametalarning qoʻshilishidan hosil boʻladigan zigotadan yangi organizmning rivojlanishi, organizmlar koʻpayishining har xil shakllari. Jinsiy koʻpayishda genetik jihatdan har xil gametalarning urugʻlanish jarayonida qoʻshilishi tufayli bir-biriga oʻxshamaydigan organizmlar paydo boʻladi, yaʼni urugʻning oʻzgaruvchanligi ortadi. Evolyusiya jarayonida Jinsiy koʻpayishning kelib chiqishi gametalarning differensiatsiyasi va organizmlarda jinsiy belgilarning rivojlanishi bilan bogʻliq. J. k. barcha eukariotlar uchun xos boʻlsada, biroq hayvonlar va yuksak oʻsimliklarda koʻp uchraydi. Infuzoriyalar va ayrim bakteriyalar uchun xos boʻlgan konʼyugatsiya jarayoni ham irsiy material almashinuvidan iborat boʻlgani tufayli genetik jihatdan Jinsiy koʻpayishga yaqin turadi. Jinsiy koʻpayishning partenogenez shakli evolyusion jihatdan keyinroq paydo boʻlgan. Hayvonlar orasida ayrim jinsli turlari bilan bir qatorda germafroditlar ham koʻp uchraydi. Gametalarning shakli, katta-kichikligi va harakatchanligiga binoan Jinsiy koʻpayishning izogamiya, oogamiya, geterogamiya shakllari boʻladi.[1]