Biriktiruvchi to’qimaning asosiy o'ziga xos xususiyatlari: Biriktiruvchi toʻqima



Yüklə 102,51 Kb.
səhifə43/57
tarix16.06.2023
ölçüsü102,51 Kb.
#131389
1   ...   39   40   41   42   43   44   45   46   ...   57
Gistologiya YN (2)

Jinssiz koʻpayish - organizmlarning jinsiy jarayon sodir boʻlmaydigan, jinsiy hujayralar ishtirok etmaydigan koʻpayish usuli. Jinssiz koʻpayish ayniqsa bir hujayrali organizmlar orasida koʻp uchraydi, bir hujayrali organizmlarda sporalar orqali kurtaklanish binar shizogoniya kop hujayralilarda vegetativ sporalar orqali partonognez kurtaklanish poliembrologiya ammo koʻpchilik koʻp hujayralilar: zamburugʻlar, oʻsimliklar va hayvonlar ham jinsiy koʻpayish xususiyatiga ega. Jinssiz koʻpayish faqat toʻgarak chuvalchanglar va mollyuskalarda uchramaydi, boʻgʻimoyoqlilar va umurtqalilarda istisno tariqasida (poliembrioniya shaklida) uchraydi. Jinssiz koʻpayish ona organizmdan uning bir qismini ajralib chiqqan, yangi qiz organizmga aylanishi, shuningdek, koʻpayish vazifasini bajaradigan maxsus tuzilmalar (bir hujayralilarda — sporalar, gʻovaktanlilarda — gemmulalar, mshankalarda — statoblastlar) hosil qilib, keyinchalik yangi qizlik organizmini hosil qilish orqali sodir boʻlishi mumkin. Nemis biologi M. Gartman (1924) va ayrim biologlar Jinssiz koʻpayish agam sitogoniya, yaʼni jinssiz hujayralarning teng ikkiga va koʻp marta (shizogoniya) boʻlinishi (bir hujayralilarda) va ayrim qujayralar sporalarning boʻlinishi (koʻp hujayrali oʻsimliklarda) tarzida sodir boʻlishini koʻrsatishadi. Ona organizmdan uning bir kiyem hujayralari ajralishi orqali koʻpayish vegetativ koʻpayish deyiladi. Odatda, birturning oʻzida Jinssiz koʻpayish bilan birga jinsiy koʻpayish ham boʻladi. Shuning bilan birga bitta tur bir necha xil usulda Jinssiz koʻpayish mumkin. Masalan, oʻsimliklar spora hosil qilish, novdasi, ildizmevasi, tuganagi orqali; gʻovaktanlilar tashqi va ichki kurtaklar (gemmulalar, statoblastlar) orqali koʻpayadi. Jinssiz koʻpayish jinsiy koʻpayish bilan gallanib turishi mumkin (qarang Nasl gallanishi).[
Somatik embrogonez-Somatik embriogenezda (SE) zigotik embrionga o'xshash embrionga o'xshash tuzilmalar hosil bo'ladi.to'g'ridan-to'g'ri to'qimadan yoki oraliq kallus fazasi orqali. Jarayon qarama-qarshidirzigotik yoki jinsiy embriogenez. Urug'lantirish jarayoni tuxum hujayrasini (zigota deb ataladi) rag'batlantiradiurug'lantirilgandan keyin) embrionga bo'linish va rivojlanish (jarayon embrionogenez deb ataladi).Biroq, urug'lantirish har doim ham tuxumni embriogenezni rag'batlantirish uchun muhim emas. Sifatidapartenogenezda sodir bo'ladi, faqat gulchang qo'zg'atuvchisi yoki oddiygina o'sishning qo'llanilishiregulyatorlar tuxumni embriogenik rivojlanishga olib kelishi mumkin. Bundan tashqari, bu emasembrionni shakllantirish uchun tuxumning monopoliyasi. Ayol gametofitining har qanday hujayralari (embrion qopchasi) yoki hattoembrion qopchasi atrofidagi sporofit to'qimalar embrionni keltirib chiqarishi mumkin (1-rasm). Theyadro hujayralaridan adventiv embrionlarning rivojlanishi - bu holda juda keng tarqalgan xususiyatdirtsitrus va mangifera. Biroq, yadro embrionlari faqat itarilgan taqdirdagina etuklikka erishadilarrivojlanishning dastlabki bosqichida embrion qopiga kiradi, aks holda ular etuk bo'lmasligi mumkin. Bular ichidaVivo jonli kuzatuvlar shuni ko'rsatadiki, ularning o'sishi va rivojlanishi uchun embrionlar zarurmaxsus jismoniy va kimyoviy muhit faqat embrion qop ichida mavjud. BirinchiDaucus carota va boshqa turlarda in vitro somatik embriogenez kuzatuvlari o'tkazildi.Sitrus turlari, Medicago turlari, Ranunculus sceleratus va boshqalar.



Yüklə 102,51 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   39   40   41   42   43   44   45   46   ...   57




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin