BİSMİllahir-rəhmanir-rəHİM 1-ci və 5-ci cildlər

SUAL 6:

Quran baxımından münafiqlərin və möminlərin əqidəsi onların rəftar və ruhiyyələrində necə aşkarlanır?

ƏQİDƏLƏRİN AŞKARLANMASI

Əmirəl-möminin Əli (ə) buyurmuşdur: “Möminin əqidəsi (imanı), kafirin inkarı (küfrü) onların rəftar və əməllərində müşahidə olunur.”¹ İnsanların əməl və rəftarları Allaha, vəhyə, risalətə və dini məsələlərə mərifət əsasında aşkarlanır və onların əqidələrini göstərir.

İndi isə Qurani-kərim baxımından münafiqlərin, kafirlərin və möminlərin əməl və rəftarlarının xüsusiyyətlərinə diqqət yetirin:

MÜNAFİQLƏRİN XÜSUSİYYƏTLƏRİ

Ərəb ədəbiyyatında “nifaq” sözü gizlətmək, küfr etmək və zahirdə imanlı olmaq mənasını bildirir. Qurani-kərimdə də zahirdə İslamı qəbul edib, batində küfr etmək münafiqlərin xüsusiyyətlərindən sayılmışdır. (Əqidədə yaranan) Bu nifaq əməldə, aşağıdakı xüsusiyyətlərə malikdir:

Münafiqlərin siyasi xüsusiyyətləri:

1-Biganələrlə dostluq etmək.²

2-Vilayət məqamından üz çevirmək.³

a) Dini hökuməti qəbul etməmək.⁴

b) Vilayət göstərişlərinin (əməli olaraq) əksinə çıxmaq.⁵

3-Fürsətdən istifadə etmək.⁶

4-Möminləri təhqir etmək.⁷

5-Fitnə-fəsad törətmək.⁸

6-Psixoloji qalmaqal yaratmaq.²

7-Günahları yozmaq.³

Münafiqlərin psixoloji xüsusiyyətləri:

1-Özünü böyük görmək.⁴

2-Qorxu içində olmaq.⁵

3-İztirab və həyəcan içində olmaq.⁶

4-İnadkarlıq.⁷

5-Mənəvi süstlük.⁸

6-Nəfsani istəklərə uymaq.⁹

Münafiqlərin əxlaqi xüsusiyyətləri:

1-Özlərini göstərmək:

a) Yalan danışmaq və riya.¹

b) Yalan and.²

v) Özlərinin yanlış üslublarını yozmaq.³

q) Zahirlərinə fikir vermək.⁴

d) Yalan vədələr vermək.⁵

2-Dini həqiqətləri gözdən salmaq və şübhə yaratmaq.⁶

Münafiqlərin ictimai xüsusiyyətləri:

1-İman və islahat şüarları.⁷

2-İnsanları yaxşı işlərdən yayındırıb, çirkin işlərə dəvət etmək.⁸

3-Paxıllıq etmək.⁹

4-Möminlərdə eyb axtarıb, onları istehza etmək.¹⁰

5-Bədxahlıq – başqasının başına gələn bəla və müsibətə sevinmək.¹

6-Kin-küdurət saxlamaq.²

ƏXLAQDA NİFAQ VƏ İKİÜZLÜLÜK

Əxlaqda ikiüzlülük dini hökmlərə iltizamlı olmamaqdır. Bu həm insanda, həm cəmiyyətdə öz təsirini göstərir.³ İmam Əli (ə) əxlaqda ikiüzlülük barəsində buyurmuşdur: “İnsanın ən aşkar nifaq və ikiüzlülüyü başqasını itaətə əmr edib, günahdan çəkindirdiyi halda, özünün itaət etməməsi və günahdan çəkinməməsidir.”⁴

Həzrət Peyğəmbər (s) də buyurmuşdur: “Dörd sifətə malik olan şəxs münafiqdir: yalan danışmaq, verdiyi vədə sadiq qalmamaq, əhd-peymanı pozmaq və (başqalarına) qələbə çaldığı zaman günah işlərlə məşğul olmaq.”⁵

KAFİRLƏRİN XÜSUSİYYƏTİ

Münafiqlərin və möminlərin malik olduqları xüsusiyyətləri nəzərə alsaq, kafirlərin fərdi və ictimai xüsusiyyətləri məlum olar. Quran ayələrində işarə olunan bu xüsusiyyətlərin bəziləri ni qeyd etməyi münasib görürük:

1-Dinin qarşısını almaq üçün mal-dövlət xərcləmək.¹

2-İlahi nişanələrə istehza.²

3-Batil bir işə görə boş-boşuna mübahisə etmək.³

4-Haqqı tapdamaq.⁴

5-Qurana iman gətirməmək.⁵

6-İlahi əmrlərdən üz çevirmək.⁶

7-Yersiz etirazlar.⁷

8-Həzrət Peyğəmbərə (s) istehza etmək.⁸

9-Nəfsani istəklərə uymaq.⁹

10-Əqlə tabe olmamaq.¹⁰

MÖMİNLƏRİN XÜSUSİYYƏTLƏRİ

Fərdi və ictimai baxımdan möminlərin xüsusiyyətləri:

Fərdi xüsusiyyətlər:

1-Allaha təvəkkül etmək.¹

2-Allahı yad edərkən qəlbləri titrəyər.²

3-Vacib əməlləri (xüsusilə namazı) həmişə vaxtlı-vaxtında yerinə yetirmək.³

4-İffətli olmaq və zinadan qorunmaq.⁴

5-Namazlarında hər şeyi unudaraq ruhən və cismən yalnız Allaha boyun əyər, Onun qarşısında kiçilərlər.⁵

6-Yersiz və lüzumsuz işlərdən uzaqlıq.⁶

7-İlahi ayələri eşidərkən imanları artar.⁷

İctimai xüsusiyyətlər:

1-Başqalarını yaxşı əməllərə çağırmaq və çirkin işlərdən çəkindirmək.

2-Başqalarının maddi ehtiyaclarını təmin etmək.

3-Mömin qardaşlarla ilə dostluq etmək.⁸

4-Camaatla təmkin və təvazökarlıqla davranmaq.²

5-Xeyirxah işlərdə hamından qabağa keçmək.³

6-Kafirlərlə dostluq etməmək.⁴

7-Əmanətə sadiq qalmağa səy göstərmək.⁵

8-Əhd-peymana vəfalı olmaq.⁶

9-Allahın Rəsuluna itaət etmək.⁷

İmam Sadiq (ə) bir rəvayətdə möminin səkkiz xüsusiyyətə malik olduğunu buyurmuşdur:

1-Çətinlik zamanı dözümlü və sakit olarlar.

2-Dünyanın ağır imtahanları, bəla və müsibətlərinə səbir etmək.

3-Ruzi və rifahı geniş olarkən Allaha şükür etmək.

4-Allah-taalanın əta etdiyi ruziyə razı və qane olmaq.

5-Düşmənlərə zülm və təcavüz etməmək.

6-Öz yükünü və işini dostlarının üzərinə atmasın, ya da dostluq xatirinə onların günahlarını öz öhdəsinə götürməsin.

7-Bədəni Allaha itaət və insanlara xidmətdə əziyyət çəkər.

8-Camaat onun əlindən əmin-amanlıqda olar.

O həzrət rəvayətin sonunda buyurmuşdur: “Möminin elmi onun dostu və yardımçısı, helmi və səbri vəziri, yol göstərəni və məsləhətçisi, əqli əməllərə əmr edəni, müdarası gücü və qardaşı, ehsan və yaxşılığı mehriban və ürəkyandıran atasıdır.”¹

Bir sözlə, həqiqi mömin sonsuz bir aləmə bənzəyir. Möminlərin sifətləri və əməli xüsusiyyətləri barəsində əlavə məlumat əldə etmək istəyənlər “Nəhcül-bəlağə”nin “Həmmam” xütbəsinə müraciət edə bilərlər.

***
ALLAHA YƏQİNLİYİN DƏRƏCƏLƏRİ