avtomoboillarga o’rnatilgan dvigitillarda, traktorlada,
teplovozlarda, dengiz harakatlarida yoqilg’I sifatida ishlatiladi.
Dizel yoqilg’isi katolizator ishtirokida S tutgan birikmalarda
tozalanadi va iste’molchilarga yuboriladi.
4. Kerosin froksiyasi 120°-315° C oralig’da haydaladi. Havo
reaktiv divigitilllari hamda og’ir yuk tashuvchi transportlarda
yoqilg’i sifatida ishlatiladi. Bu froksiyalar ishqorlanib ma’lum
miqdorda tozalanib ite’molchilarga yuboriladi.
5. Mazut. Uning ma’lum qismi pechlarga yoqilg’i sifatida asosiy
qismi esa vakum kolonasiga asosiy hom ashyo sifatida
ishlatiladi.
AVT qurilmasining ma’lum qismidan moy froksilari olinadi. Bu
frosiyalar tarkibida qattiq C H lar sinola asfoltenlar bo’ladi. Suning
uchun ularning tarkibi o’ta murakkab bo’lib, moy sifatida
ishlatiladi.Keyinchalik tug’diradi.
Moylar ajralgandan so’ng qolgan qattiq gudron yuqori
qovushqoqlikga ega bo’lgan moydan olinadi.
Bu qurilmalarda eruvchi paraffin
sifatida suyuq propandan
foydalaniladi. Shuning ucgun smola –asfoltenlar cho’kmaga tushadi.
Moylar propondan ajralib tarkibidagi keraksiz froksyalardan ajralib
olish uchun 37/1,37/2,37/3 qurilmalarga uzatiladi. Bu qurilmalarda
moylar fenol yordamida tozalanadi. Rofinot faza tarkibida moy
froksyalarga qisman eruvchi ekstrokt faza tarkibida
keaksiz fraksiyalar
va fenol bo’ladi.
Rafinat faza ajratib fenol fazaga qaytariladi. Moy esa
parafinsizlantirih qurilmasiga yuboriladi va bu qurilmalar
39/1,39/6,39/8 bo’lib ularda moy tast temperaturagacha sovitilib qattiq
ugevodorodlarga Kristal holga tushiriladi. Cho’kma qattiq
(uglevodorodlariga eritma) C H lar yoki gach yoki potralatum
deyiladi. Cho’kma qattiq uglevodorodlariga eritma
parafinsizlantirilgan moy har ikkala faza tarkibida eruvchi bo’ladi. Bu
qurilmalar eruvchi paraffin sifatida suyuq propondan foydalaniladi.
Suyuq proponda C H lar eriydi.
Shuning uchun smola asfaltenlar cho’kmaga tushadi.
Moylar
propandan ajralib tarkibidai keraksiz fraksyalardan ajralib olish uchun
37/1, 37/2, 37/3 qurilmalariga yuboriladi.Bu qurilmalarda moylar
fenol yordamida tozalanadi. Rofinat faza
tarkibidagi moy
fraksiyalarga qisman erituvchi ekstrakt faza tarkibida keraksiz
fraksiyalar va fenol bo’ladi. Rafinat faza ajratib fenol gazga
qaytariladi.Moy esa porofinsizlantirish qurlmasiga yuboriladi. Bu
qurilmalar 39/1, 39/6, 39/8 bo’lib ular
moy past temperaturagacha
sovitilib, qattiq uglevodorodlar Kristal holatiga tushiriladi. Cho’kma
qattiq (uglevodorodlariga eritma) C H lar yoki gaz yoki portlolatum
deyiladi. Cho’kma qattiq uglevodorodlarga eritma parafinsizlangan
moy har ikkala faza tarkibida eruvchi bo’ladi.Petrolatum tarkibida
qisman moy qoladi.Ularni ajratish uchun goch yoki petrolotun 39/7-1
qurilmalarida moysizlantiriladi.Ajratilgan moy yoqilg’I tizimiga
tashlab yuboriladi. Petrolotundan esa paraffin va sezirinlar olinadi. 4-
sexda xalq istemoli uchun shag’om ihlab chiqaradi.
Parofinsizlashtirilgan moylar 39 qurilmada42/2da tozalanadi rangi
tozalanib tiniqlashtiriladi ,so’ngra T-24 qurilmasida S,N,O,
birikmalaridan gidro tozalanadi. Gidro tozalangan moylar 37-
qurilmada ma’lum qovushqoqlikka keltirish uchun
aralashtiriladi.Prisodkalar qo’shilib tayyor mahsulot kalonnaga
keltiriladi. 37/1, 3/5 qurilmalardan olingan asfoltlar 21-10/600 koks
ishlab chiqarish va 21-10/300 19/3 bitum ishlab chiqarish
qurilmalariga yuboriladi.
Bulardan tashqai neftdan turli maqsadlarda foydalaniladi. Neftni
bilamchi va ikkilamchi haydash usullari mavjuddir.
Birlamchi—qayta ishlashda qaynash cherarasiga qarab ajratiladi.
Ikkimlamchi—qayta ishlashda neft mahsulotlarini sifatini kimyoviy
tarkibini o’zgartirish uchun termik va tarkibini kotalitik usullardan
foydalaniladi. Birlamchi ishlashning asosiy jarayonlari distellash va
reftifikatsiyalashdan iborat. Distellash va haydash o’zaro bir-biridan
erigan suyuqliklarning qaynash temperaturalarining har hilligiga qarab
ajratishdir. Haydalayotgan aralashma qizdiriladi va bug’lanadi. Hosil
bo’lgan bug’ ajralib olinadi va kondisatsiya qilinadi. Haydashda
distilyat va qoldiq hosil bo’ladi. Haydash bir va ko’p marotaba amalga
oshiriladi.
Bug’ fazasining yengil uchuvchi component bilan noyish
darajasi asosan haydash usuliga bog’liqsuyuq aralashmani to’liq
komponentlarga ajratish uchun reftifikatsiya usulidan foydalaniladi.
Elektr yoki barometric kondisator yordamida vakum kolonaning
yuqoridagi qismidan suv bug’lari va gazlar chiqarib olinib yuza
kondisatoriga beriladi.
U yerda sovutuvchi vositasi sifatida suv beriladi.Suv yordamida
so’rib olinadi.Kondisatorlangan suv yuzaga kondisatoridan 10.3 m
pastga suv yuza hajmiga tushadi.U yerda
oqava suv tashlab
yuboriladi. Bu yo’l bilan vakum hosil qilinganda ko’p miqdordagi suv
neft mahsulotlarini aralashganligi uchun hozirgi vaqtda yuza
kondisatorlari
kojux
trubali issiqlik almashtirgich bilan amalga suv
bug’lari gaz va neft mahsulotlaridan seperatorda ajratiladi.
Dostları ilə paylaş: