XULOSA
Hozirgi
kunda
sug‘urta
faoliyati
bozor
iqtisodiyoti
moliyaviy
infratuzilmasining ajralmas tarkibiy qismi bo‘lib, iqtisodiyotning yaxlitlikda
barqaror rivojlanishini ta’minlovchi muhim omillardandir.
Shu asosda hozirgi kunda sug‘urta xizmatlarining raqobat bozorini yanada
takomillashtirish, sug‘urta faoliyatining zamonaviy turlarini rivojlantirish va sifatini
oshirish, sug‘urta tizimini rivojlantirishda rivojlangan sug‘urta tizimiga ega xorijiy
mamlakatlarning tajribalarini o‘rganish va ulardan samarali foydalanishga alohida
e’tibor qaratilmoqda.
Respublikamizda amalga oshirilayotgan islohotlar iqtisodiyotga, moliyaga, pul
muomalasiga o‘z ta’sirini ko‘rsatdi, iqtisodiy qarashlarda ijobiy fikrlarning
shakllanishiga sabab bo‘ldi. Endilikda har bir xo‘jalik obyektining tashkilotchisi o‘z
ixtiyoridagi mol-mulkdan samarali foydalanish uchun fidokorona harakat qilish
bilan cheklanib qolmay, favqulodda va tasodifiy zararlarning natijasida yetkazilishi
mumkin bo‘lgan kamomadlarni tiklash, ularning oldini olish tadbirlarini ko‘rishga
ham intilmoqda. Shuning natijasida bozor iqtisodiyoti sharoitida sug‘urtaga bo‘lgan
talab kuchaya boshladi.
O‘zbekistonda sug‘urta bozori jadal rivojlanib, iqtisodiy munosabatlarning
barcha yangi sohalarini qamrab olmoqda. Mamlakatimiz rahbariyati tomonidan
sug‘urta biznesini yuritish bo‘yicha xalqaro standartlarga mos keng ko‘lamli
sug‘urta xizmatlarini taqdim etadigan sug‘urta tizimini shakllantirish borasida
amalga oshirilayotgan chora-tadbirlar bunda muhim omil bo‘layotir. Sug’urta
faoliyatini rivojlantirish, yanada takomillashtirish maqsadida mamlakatimizda
qator qonun va qarorlar ishlab chiqilib amaliyotga tadbiq etilayotganligi ham
sug’urtaning iqtisodiyotimiz uchun muhim faoliyat ekanligidan darak beradi.
Mamlakatimizda 2002 yilda qabul qilingan “Sug’urta faoliyati to’g’risida”gi qonuni
, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Sug‘urta xizmatlari bozorini yanada
73
isloh qilish va rivojlantirish chora-tadbirlari to’g’risida”gi qarori ham bunga yorqin
misoldir.
Bozor iqtisodiyoti ishlab chiqarishning barcha tarmoqlari bilan bevosita
bog‘langan. Shunday ekan ishlab chiqarishga ta’sir ko‘rsatgan tabiiy ofatlar bozor
iqtisodiyoti yo‘nalishlarini chetlab o‘ta olmaydi. Sug‘urta ko‘p tarmoqli
xo‘jaliklarning mol-mulkini saqlashda va tiklashda alohida ahamiyat kasb etadi.
Inson va tabiat o‘rtasidagi qarama qarshilik bilan asoslangan ijtimoiy ishlab
chiqarishning tavakkalchilik xarakteri, birinchi navbatda, tabiiy va boshqa
ofatlarning salbiy oqibatlarini oldini olish, bartaraf qilish hamda yetkazilgan zararni
yuzaga keltiradi. Bu ob’ektiv munosabatlar insonlarning erishgan xayot darajasini
saqlab qolishga bo‘lgan real va mavjud ehtiyojini aks ettiradi. Mazkur
munosabatlarni alohida xususiyatlar ajratib turadi va ularning yig‘indisi ijtimoiy
ishlab chiqarishning sug‘urtaviy himoyalash iqtisodiy kategoriyasini tashkil etadi.
Sug’urta bozorini rivojlantirish va uni yanada takomillashtirish borasida
ko’plab chora-tadbirlar ko’rilishiga qaramay, sug’urta va sug’urta xizmatlari hali
hamon aholi keng qatlamlariga chuqur kirib borolmayotgani va iqtisodiyotda
yetarlicha o’z o’rniga ega emasligi barchamizga sir emas. Bugungi kunda bozor
iqtisodiyoti sharoitida iqtisodiyotni o’sishida sug’urta tizimining o’rni va roli
beqiyos. Shu nuqtai nazardan sug’urta bozorini rivojlantirish aholi, tadbirkor va
ishbilarmonlar uchun turli xildagi xizmat turlarini joriy etish va ularni sodir bo’lish
ehtimol bo’lgan zarar va baxtsiz hodisalardan himoyasini ta’minlash bugungi
kunning eng dolzarb masalalaridan biriga aylandi. Yuqoridagi tahlil natijalari va
sug’urta bozorini rivojlantirishga to’siq bo’layotgan muammolarni o’ganib chiqib,
quyidagi taklif va mulohazalarni amalda joriy etish orqali yuqori natijalarga erishish
mumkin:
-sug’urta faoliyatida marketing xizmatidan samarali foydalanish xususan, eng
yaxshi reklamani yo’lga qo’yish, servis xizmatlaridan foydalanish, mijozlar bilan
ishlashning zamonaviy usullarini ishlab chiqish, mijozlarga xizmat ko’rsatishni eng
qulay va samarali usullarini yo’lga qo’yish;
74
- sug’urta faoliyati davomida sug’urta davolarini sifatli va tezkor bartaraf
etishga alohida etibor qaratish, sug’urta davolarini bartaraf etish bo’yicha maxsus
bo’limlar tashkil etish;
-sug’urta madaniyatini oshirish maqsadida konferinsiyalar otkazish, mijozlar
qiziqishini oshirishga xizmat qiluvchi strategik rejalar tuzish va joriy qilish;
-sug’urta bozorini takomillashtirishda jahon tajribasidan foydalanish.
Yuqorida ko’rsatilgan chora-tadbirlarni amalda joriy etish sug’urta bozorini
rivojlanirishga imkoniyat yaratadi va mamlakat iqtisodiyoti sug’urta bozorini o’rni
va rolini kuchaytiradi deb aytishimiz mumkin.
|