Biznes reja istiqbolni belgilovchi hujjat hisoblanadi

Segmentlarga ajratishda bir qator talablarga javob hcrishi shart:

1. 
   har bir ko'rilayotgan segment aniq belgilangan bo‘- lishi;
   
2. 
   tanlangan segment ko'zda tutilgan daromad kel- lirishi;
   

4. 
   segmentlar sotishning samarali yo‘llaridan foyda- lanishga mos kelishi;
   
5. 
   segment o'rinli boMishi;
   
6. 
   segmentlar moslanuvchan, o‘rin almashuvchan bo‘lishi;
   
7. 
   o‘sha turdagi xaridorlardan foydalanish ish tajri- balariga javob berishi;
   
8. 
   raqobatdan maksimal darajada himoyalangan bolishi.
   

Segmentni tanlashda quyidagi mezonlarga tayaniladi:

• 
  Ijtimoiy - iqtisodiy.
  
• 
  Demografik.
  
• 
  Hududiy (regional).
  

Bozorning segmentlarga ajratilishi ayrim xaridorlar guruhlarini chuqur o‘rganish va ular ehtiyojlarini ta’- minlashni baholash imkonini beradi.
Bozorni egallashning bir necha strategiyasi mavjud:

• 
  Yalpi marketing.
  
• 
  Tovar tabaqalashgan marketing.
  
• 
  Maqsadga qaratilgan marketing.
  

Marketing rejasining muhim elementlaridan biri ba- honi shakllantirish hisoblanadi.

• 
  Baho mahsulot qiymatining pulda ifodalanishidir.
  
• 
  Tovar hayotiylik davrida baho o‘zgarib turishi mumkin.
  
• 
  Bahoning yuqori va quyi chegarasi — bu aniq bir tovarga xos bo'ladi.
  

Bahoni belgilashda quyidagilarga tayanish maqsadga muvofiqdir:

• 
  mahsulot tannarxi;
  
• 
  raqib tovarlari bahosi;
  
• 
  tovarning afzalliklari;
  
• 
  ushbu tovarga talab.
  

Baho siyosatining bosh maqsadi bozorda ma’lum bir ulushga ega bo‘lish va yuqori foyda olishdir.

Marketing rejasining uchinchi elementi tovarlar harakatini rag‘batlantirish usullaridir.
Sotishni rag‘batlantirishda oldi-sotdi jarayonini amalga nsliirishda har xil turdagi rag‘batlantiruvchi vositalardan loydalanish tushuniladi.
Ularga:

• 
  iste’molchilarni rag‘batlantirish;
  
• 
  savdo faoliyatini rag‘batlantirish;
  
• 
  firma savdo xodimlarini rag‘batlantirish. Marketingning muhim elementlaridan biri—sotish va
  

Mdishdan keyingi xizmatlarni tashkil etish.
Marketingning yana bir muhim elementi — bu rek- l.imadir. Reklamaning maqsadi xaridorlarga tovarlarni liinishtirish. Ulaming e’tiborini jalb etish, tovar sotib olishga maslahatlar va ko'rsatmalar berish.
Reklamaning bosh funksiyasi tovarning o‘ziga xos mi .iisiyatlari bilan to'la tanishtirishdir.

I oydaliligi (samaraliligi) jihatidan reklamani 4 ta turga !*n lishimiz mumkin:

I Ratsional — qandaydir ratsional ehtiyojni qondiradi.
Sensor — o'sha tovarga ega ekanligi bilan iste’molchi nl ulij'an samara.
V Ijtimoiy mavqe — tovarga ega bolish hisobiga i k molchi mavqeyining ortishi.
49

4. 
   0‘z-o‘zini qoniqtirish.
   

Reklamani ishlab chiqish jarayoni ikki bosqichdan iborat. Birinchi bosqichda reklama tuzilishi va ularning ifoda- lanishi xarakterlanadi.
Ikkinchi bosqich — bu reklama materialini ishlab chiqish, matn, so‘zlar, ranglarni tanlash va hakazo. Bu yerda quyidagi prinsiplarga rioya qilish zarur:

• 
  Reklama ma’lumoti e’tiborni jalb etishi.
  
• 
  Tuzilishining reklama vositasi orqali tarqatilishiga mos kelishi.
  
• 
  Matnning sodda bo‘lishi.
  
• 
  Imkoniyatli xaridorlarga tanish bo‘lgan so‘z va rasm- lardan foydalanish.
  
• 
  Tovarning ichki xususiyatlarini yoritishda iste’mol- chilarga zarurligi.