Kasbiy nizo va to‘qnashuvlarni yechishning psixologik usullari
Jamoadagi psixologik muhitning buzilishi va ziddiyatlarga moyillik asosida bir qator ko‘rsatkichlar yotadiki, ularni psixologlar quyidagilarga ajratganlar:
– rahbariyatning ish faoliyati va jamoa a’zolari o‘rtasidagi munosabatdan qoniqmasligi;
– jamoa a’zolarining bir maqsad yo‘lida jipslashmaganligi;
– ongli tartib-intizomning yo‘qligi;
– faoliyat natijalaridan qoniqmaslik.
Shaxsning ichki ziddiyatlari. Bu ko‘proq tashkilot idoralari xodimlarining yuklatilgan vazifalarni bajarish jarayonida uchraydi. Vazifani hal etishda kasbiy bilim, ko‘nikma va malakaning yetishmasligida va favqulodda holatlarda ko‘proq ish bilan mashg‘ul bo‘lishda namoyon bo‘ladi.
Guruh ichidagi ziddiyatlar. Bu jamoa a’zolarining manfaat va qiziqishlarining mos kelmasligi, vazifalarning teng taqsimlanmaganligi va o‘zaro bir-birlariga hurmatning yo‘qolishi oqibatida namoyon bo‘ladi. Oqibatda jamoaning har bir a’zosi boshqalari bilan chiqisha olmasligi, manfaatlar o‘rtasida to‘siqlar qo‘yishida yuz beradi.
Shaxslararo ziddiyatlar. Tashkilot jamoalarida rahbar bilan xodimlar, xodim bilan xodim o‘rtasidagi ziddiyatli vaziyatlarning vujudga kelishi oqibatida nizoning paydo bo‘lishi ko‘zga tashlanadi. Shaxslararo ziddiyatlar ishchi muhitning yaxshi emasligi, boshliqning xodimlar bilan insoniy nuqtai nazaridan munosabat o‘rnatmasligi, xodimlarning individual qobiliyati va fazilatlarini inobatga olmasligi sababli ham yuz berishi kuzatiladi.