Bosh muharrir: Sharipov Qo‘ng‘irotboy Avezimbetovich Bosh muharrir o‘rinbosari: Karimov Norboy G‘aniyevich

Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati:
1. Abdukarimov B. A. va boshq. Savdo iqtisodiyoti muammolari. O‘quv qo‘llanma. – T. : Iqtisod-moliya, 2016, 504 b.
2. Soliyev A., Buzrukxonov S. Marketing. Bozorshunoslik. Darslik. – T. : “Iqtisod-moliya”, 2010, 294 b.
3. Fayziyev E. S. Servis tizimi faoliyati asoslari. O‘quv qo‘llanma. Samarqand. “Zarafshon”, 2010, 170 b.
4. Abdukarimov F. B. Savdoda bozor mexanizmini takomillashtirish va samaradorligini oshirish yo‘llari (Samarqand 
viloyati misolida). Iqtisodiyot fanlari nomzodi ilmiy darajasini olish uchun yozilgan dissertatsiya. Samarqand: SamISI, 
2011, 156 b.
5. Pardayev O. M. Mahsulotlarni saqlab sotish xizmatlari samaradorligini oshirishning tashkiliy-iqtisodiy mexanizmlari. 
Monografiya. – T. : Fan va texnologiya, 2017, 284 b.
6. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2022-yil 28-yanvardagi “2022–2026-yillarga mo‘ljallangan Yangi O‘zbekiston-
ning Taraqqiyot strategiyasi to‘g‘risida”gi PF–60-sonli Farmoni. -T. : “O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari to‘pla-
mi”, 2022-yil, 28-yanvar – https://lex.uz/uz/docs/–5841063
7. O‘zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo‘mitasining O‘zbekiston Respublikasida chakana va ulgurji savdo tovar 
aylanmasi (2022-yil yanvar-dekabr) hisoboti.
8. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2022-yil 27-yanvardagi PQ–104-sonli “Xizmatlar sohasini rivojlantirishga oid 
qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida” Qarori.

---

T
ARA
QQIY
O
T
ПР
ОГРЕС
С
PR
OGRESS
316
YA S H I L I Q T I S O D I Y O T VA TA R A Q Q I Y O T
https://yashil-iqtisodiyot-taraqqiyot.uz
2023-yil, iyul.
№
7-son.
O‘ZBEKISTON 
RESPUBLIKASIDA AHOLINI 
IJTIMOIY HIMOYA QILISHNING 
ZAMONAVIY STATISTIK 
USULLARIDAGI TAHLILI
Kutbitdinova Muhayyoxon Inoyatovna
Kadrlar malakasini oshrish va statistik tadqiqotlar instituti
tayanch doktoranti
Annotatsiya:
Ushbu maqolada O‘zbekiston Respublikasida aholini ijtimoiy muhofaza qilishning hozirgi holatining iqtisodiy 
va statistik tahlili berilgan va bu boradagi asosiy tendensiyalar belgilab berilgan.
O‘zbekistonda aholini ijtimoiy himoya qilishning hozirgi holati va iqtisodiy-statistik tahlili bo‘yicha bir qator usullar ko‘rsa-
tilgan.
Oʻzbekiston Respublikasi Davlat statistika qoʻmitasi va hukumat hisobotlari kabi turli manbalardan olingan maʼlumotlar-
ga tayangan holda tadqiqot ijtimoiy xarajatlar, qashshoqlik darajasi, ishsizlik darajasi, sogʻliqni saqlash va taʼlim olish 
imkoniyati kabi asosiy koʻrsatkichlarni oʻrganadi. Tahlil aholini ijtimoiy muhofaza qilish sohasidagi ijobiy tendensiyalarni, 
ya’ni manzilli ijtimoiy yordam, pensiya tizimini isloh qilish va ijtimoiy sug‘urta kabi yutuqlarni aniqladi, bu esa mamlakatda 
ijtimoiy ta’minot chora-tadbirlarini kengaytirish va muhim xizmatlardan foydalanish imkoniyatlarini yaxshilash borasidagi 
sa’y-harakatlarini aks ettiradi.
Kalit so‘zlar:
ijtimoiy himoya, iqtisodiy tahlil, statistik tahlil, tendensiyalar va yutuqlar, qashshoqlik, ijtimoiy xarajatlar, ishsiz-
lik, sog‘liqni saqlash, ta’lim, ijtimoiy yordam dasturlari, inklyuziv o‘sish, maqsadli mexanizmlar, monitoring va baholash, 
muvofiqlashtirish, hamkorlik, farovonlik.
Аннотация:
В данной статье представлен экономико-статистический анализ современного состояния социальной 
защиты населения в Республике Узбекистан и определены основные тенденции в этой области.
Указан ряд методов экономико-статистического анализа и современного состояния социальной защиты населе-
ния в Узбекистане.
Опираясь на данные из различных источников, таких как отчеты Государственного комитета Республики Узбеки-
стан по статистике и правительства, исследование изучает такие ключевые показатели, как социальные расходы, 
уровень бедности, уровень безработицы, доступность здравоохранения и образования. Анализ выявил положи-
тельные тенденции в области социальной защиты населения, а именно такие достижения, как адресная соци-
альная помощь, реформа пенсионной системы и социального страхования, которые отражают усилия страны по 
расширению мер социального обеспечения и улучшению доступа к критически важным услугам.
Ключевые слова:
социальная защита, экономический анализ, статистический анализ, тенденции и достижения, 
бедность, социальные издержки, безработица, здравоохранение, образование, программы социальной помощи, 
инклюзивный рост, целевые механизмы, мониторинг и оценка, координация, сотрудничество, благосостояние.
Abstract:
This article presens an economic and statistical analysis of the current state of social protection of the popula-
tion in the Republic of Uzbekistan and identifies the main trends in this area.
A number of methods of economic and statistical analysis and the current state of social protection of the population in 
Uzbekistan are indicated.
Based on data from various sources, such as reports of the State Statistics Committee of the Republic of Uzbekistan 
and the Government, the study examines key indicators such as social spending, poverty, unemployment, access to 
health care and education. The analysis revealed positive trends in the field of social protection of the population, namely, 
achievemens such as targeted social assistance, reform of the pension system and social insurance, which reflect the 
country’s efforts to expand social security measures and improve access to critical services.
Key words:
social protection, economic analysis, statistical analysis, trends and achievemens, poverty, social costs, 
unemployment, health, education, social assistance programs, inclusive growth, target mechanisms, monitoring and 
evaluation, coordination, cooperation, welfare.

---

317
YA S H I L I Q T I S O D I Y O T VA TA R A Q Q I Y O T
https://yashil-iqtisodiyot-taraqqiyot.uz
2023-yil, iyul.
№
7-son.
T
ARA
QQIY
O
T
ПР
ОГРЕС
С
PR
OGRESS
K I R I S H
Aholining farovonligi va farovonligini ta’minlashda ijtimoiy himoya muhim o‘rin tutadi. O‘zbekiston Res-
publikasida keyingi yillarda aholini ijtimoiy muhofaza qilish tizimini rivojlantirish va takomillashtirish borasida 
salmoqli ishlar amalga oshirildi.
Ushbu maqola O‘zbekistonda ijtimoiy himoyaning hozirgi holatini iqtisodiy va statistik tahlil qilib, ushbu 
muhim sohadagi asosiy tendensiya va yutuqlarni yoritib berishga qaratilgan.
Markaziy Osiyoda joylashgan O‘zbekiston 1991-yilda mustaqillikka erishganidan so‘ng sezilarli iqtisodiy 
o‘sish va o‘zgarishlarni boshdan kechirdi. 
So‘nggi yillarda aholini ijtimoiy himoya qilish tizimini takomillashtirish, ijtimoiy himoya sohasiga O‘zbekiston 
Respublikasi Davlat byudjetidan ajratiladigan mablag‘lar miqdorini oshirish va qo‘shimcha resurslarni jalb qilish, 
ijtimoiy himoya dasturlari qamrovini kengaytirish va oilalarni og‘ir hayotiy holatlardan olib chiqishga qaratilgan 
qo‘shimcha mexanizmlarni joriy etish yo‘nalishlarida izchil islohotlar amalga oshirilmoqda. Xususan:
●
kam taʼminlangan oilalarni aniqlash va ularga manzilli yordam ko‘rsatish maqsadida “Ijtimoiy himoya 
yagona reestri” axborot tizimi joriy qilindi;
●
kam taʼminlangan nafaqa oluvchi oilalar soni oxirgi uch yilda to‘rt barobarga oshib, 1,9 millionga yetdi;
●
kam taʼminlangan oilalardagi bolalarni parvarishlash uchun to‘lanadigan nafaqa qamrovi kengayib, na-
faqa tayinlashda inobatga olinadigan bolalar yoshi 14 yoshdan 18 yoshgacha oshirildi, mazkur to‘lov 
muddati 6 oydan 12 oygacha hamda nafaqa miqdori o‘rtacha 1,5 barobarga oshirildi;
●
ishsizlik nafaqalarining eng kam miqdorlari 3,2 baravarga oshirildi, aholi bandligini taʼminlashga qaratil-
gan 20 dan ortiq yangi instrumentlar joriy etildi. 
[1]
2022–2026-yillarga mo‘ljallangan Yangi O‘zbekistonning taraqqiyot strategiyasida belgilangan maqsadlar-
dan kelib chiqib hamda ijtimoiy himoya sohasida tizimli islohotlarni izchil davom ettirish va yanada takomillasht-
irish, aholining ijtimoiy himoya olish huquqlarini ta’minlash, davlat ijtimoiy yordami va xizmatlarini ko‘rsatishda 
samarali idoralararo muvofiqlashtiruvchi tizimi ishlab chiqildi. 
[2]
Hukumatning barqaror rivojlanish va aholi turmush darajasini oshirishga sodiqligi natijasida turli islohotlar 
va siyosatlar, jumladan, ijtimoiy himoyaga qaratilgan siyosatlar olib borildi. 
Ijtimoiy himoyaning hozirgi holatini baholash uchun bir nechta asosiy ko‘rsatkichlar qimmatli fikrlarni be-
radi. Bularga ijtimoiy xarajatlar, qashshoqlik darajasi, ishsizlik darajasi, tibbiy yordam va ta’lim olish imkoniyati 
kiradi. Quyida ushbu ko‘rsatkichlarni O‘zbekiston sharoitida ko‘rib chiqamiz.
a)