Boshlang`ich sinf mehnat darslarida qog`ozdan amaliy ishlarni tashkil etish

II bob. Boshlang’ich sinf mehnat darslarida amaliy ishlarni tashkil

etishning shakl va metodlari.

2.1. Mehnat darslarida qog`ozni buklash va qirqish usulida

turli shakllarni hosil qilish texnologiyasi.

Boshlang`ich sinflardagi mehnat ta`limi dastur materiallarini tahlil qilar ekanmiz, barcha sinflardagi ish turdaridan biri ―Qog`oz va karton bilan ishlash‖ ekanligini ko‘ramiz.

Birinchi sinfda o‘quvchilar eng avvalo faqat mehnat darsi mashg`ulotlaridagina emas, balki boshqa darslarda ham to‘qnash keladigan materiallar bilan tanishadilar. Bu barcha o‘quv anjomlari daft arlar, kitoblar, o‘quv qo‘llanmalari, bosiladigai qog`oz turlari: yoziladigan, muqova qilinadigan, bosma, rasm solinadigan, kitob va oynoma qog`ozlaridir. Ta`lim jarayonida o‘quvchilar turli qog`ozlarning asosiy jismoniy xususiyatlari; rangi, qalinligi, zichligi siyohni shimish xususiyati, sathining xarakteri – siliq g`adir-budirligi bilan tanishadilar. Boshlang‘ich sinflarda ―Mehnat ta‘limi‖ darslarida qog‘ozdan amaliy ishlarni bajarishga 1- sinf uchun 12 soat ajratilgan bular: Kitob uchun xat cho‘p yasash

Qog‘ozni buklash asosida turli o‘yinchoqlar yasash

Rangli qog‘ozdan ―Baliq o‘yinchog‘ini yasash va qurish

Maydalangan rangli qog‘ozlardan mozaika usulida mevalar shaklini yasash va hokazo.

2. 
   sinf mehnat ta‘limi darslarida 13 soat qog‘ozdan amliy ishlar bajarishga Qaratilgan quyidagi mavzulr asosida:
   

Qog‘ozni buklash usullari

Rangli qog‘ozlardan turli gullar shaklini yasash

Qog‘ozni buklash va qirqish orqali dekorativ gullar tayyorlash

Rangli qog‘ozdan quyoncha yasash va hokazo.

2. 
   sinf ―Mehnat ta‘limi‖ darslarida qog‘ozdan amaliy ishlarni bajarishga 20 soat ajratilgan quyidagi mavzular asosida:
   

Qog‘ozdan xo‘rozcha yasash

Harakatli o‘yinchoqlar yasash

8-mart bayrami tabriknomasini yasash

Pape-mashe usulidan foydalanib idishlar yasash

Yoz applekatsiyasini yasash va hokazo

2. 
   sinf ―Mehnat ta‘limi‖ darslarida qog‘ozdan amaliy ishlarni bajarishga 12-soat ajratilgan quyidagi mavzular:
   

Mustaqillik bayramiga tabriknoma tayyorlash

Geometrik shakllardan ―Kuz‖ manzarasini qurish va yasash

―Navro‘z‖ bayramiga tabriknoma tayyorlash

Turli qog‘ozlardan kabutar yasash va hokazolar.

O‘quvchilar mashg`ulotlarda qog`oz varaqlarini buklaydilar va to‘g`rilaydilar, ularni qismlarga bo‘lib yirtadilar va qirqadilar, bo‘yaydilar. Shu bilan birga qog`ozni buklash yo‘li bilan turli xil narsalarning shaklini yasaydilar.

―Qog`oz va karton bilan ishlash‖ o‘quvchilarni garmonik rivojlantirishida katga ahamiyatga ega. Ayniqsa, ( rangli qog`oz bilan ishlash ijodni rivojlantirishga yordam beradi_, fantaziyani boyitadi, kuzatuvchanlik, diqqat va tasavvurni aktivlashtiradi, irodani tarbiyalaydi, qo‘l mehnati, chamalash va rangni sezishni o‘stiradi.

Qog`oz va karton bilan ishlash mashg`ulotlariga oldindan qo‘yidagicha tayyorgarlik ko‘rishadi: stolning ustiga kog`oz yozib, ung tomoniga qaychi, elim uchun cho‘tka, chizg`ich qalam avtoruchka, old tomonlariga elim qiyqimlar uchun quti_, chap tomonlariga, ish vaqtida xalaqit bermaydigan qilib rangli qog`oz to‘plamini qo‘yadilar. Har bir mashg`ulot oxirida o‘quvchilar keyingi mashg`ulotda kerak bo‘ladigan narsalarni yozib oladilar.

O‘quvchilar ishlayotgan materiallarga tejamkorlik bilan munosabatda bo‘lishlari, o‘z ishlarini rejalashtira bilishlari, materialni tejamkorlik bilan sarflashlari, vaqdan unumli foydalanishlari, o‘qituvchi ko‘rsatmalariga amal qilishlari, shu bilan birga ish joyini toza va ozoda saqlashlari, mashg`ulotdan so‘ng sinfni tozalab qo‘yishlari kerak.

Barcha fanlarda qo‘llanilgani kabi mehnat darslarida ta`limning ko‘rsatmali vositalaridan foydalaniladi. Jumladan, mehnat darslarida turli xil namuna, rasm_:, chizma, sxematik namuna, turli predmetlarning modellari, shuningdek texnika vositalaridan foydalaniladi.

Yuqorida aytib o‘tganimizdek qog`oz va karton bilan ishlash mashg`ulotlarida o‘quvchilar qog`ozni buklash yo‘li bilan turli xil narsalarning shaklini yasashni ham o‘rganib boradilar. Ana shunday mashg`ulotlar davomida o‘qituvchi quyidagi ko‘rsatmali qurollardan foydalanishi mumkin. Shu bilan birga o‘quvchilar bu ko‘rgazmalarni yasalish bosqichlariga rioya qilgan holda, dars davomida yasashlari ham mumkin.

1. «Lola» ko’rsatmali quroli.

Yasash bosqichlari:

1-Bosqich: Rangli qog`ozdan kvadrat qirqib olinadi.

2-bosqich: Uni dioganallari bo‘yicha buklanadi,

3-bosqich: Buklangan do‘ppi shakliga keltiriladi.

4-Bosqich: Buklashdan hosil bo‘lgan uchburchakning pastki, asos tomonidagi ikki uchi yuqoridaga uchinchi uchiga qarab, unga etkazdirib buklanadi. 5-bosqich: Xuddi shuningdek, orqa tomondagi ikki uchi ham uchinchi uchiga qarab buklanadi.