Boshlashich sinflarda matematika u

K,ushishning urin almashtirish xossasini uk,itish

Kushiluvchilarning urnini almashtirish usullari bolalar tushunib olishlari uchun dastlab ularga kushishining urin almashtirish xossasi moxiyatini ochib berish makradga muvofikdir.

Kushishning urin almashtirish xossasi bilan bolalarni kuyidagicha tanishtirish mumkin.

Ukuvchilarga masalan, 4 ta yashil va 3 ta kizil uchburchak olish buyuriladi.

Uk,ituvchi 3 ta uchburchakni 4 ta uchburchakka kushib kuying. Uchburchaklar nechta buladi? Buni kanday bildingiz?

Ukuvchi: 4 ga 3 kushilsa 7 xosil buladi (yozadi: 4+3=7)

Ukituvchi: endi uchburchakning rangiga karab ajrating va 4 ta uchburchakni 3 ta uchburchakka kushib kuying. Uchburchaklar nechta buladi?

Ukuvchi: bu gal pam 7 ta (yozadi 4+3=7).

Ukituvchi: bu misollarni sonlarni kushishdagi parametr nomlari bilan aytib bering.

Ukuvchi: birinchi kushiluvchi 4, ikkinchi kushiluvchi 3, yigindi

7. 
   Birinchi kushiluvchi 3, ikkinchi kushiluvchi 4 yigindi 7.
   

Ukituvchi: bu misollar nimasi bilan uxshash?

Ukuvchi: kushiluvchidar bir xil, yigindi bir xil.

Ukituvchi: bu misollar nimasi bilan fark kiladi?

Ukuvchi: kushiluvchilarni urni apmashdi.

Sungra kushiluvchilarning urin almashtirish usulining moxiyatni ochib beradi, ya’ni xisoblashlarda kachon urin almashtirish xossasidan foydalanish kursatiladi. Ana shu maksadda amaliy xarakterdagi masalar echiladi. Masalan, xar xil joyda turgan 2 kop va 7 kop unni bir joyga joylashtirish kerak. Uni kanday bajargan ma’kul. 2 sopni 7 kop oldiga keltirib kuyishmi yoki aksinchami? Bolalar turmushda kurganlaridan foydalanib Masalani echadilar. Sungra 1+3, 3+1, 2+4, 4+2 kurinishdagi misollardan bir juftini tushuntiradi.

Kolganlarini ukuvchilar mustakil echadilar, xisoblash usullarini takkoslaydilar.

Sonlarni k,anday kilib tezda xisoblash mumkinligini aniklaydilar. Bunday mashklar asosida ukuvchilar kuyidagi xulosaga keladilar: katta songa kichik sonni kushish, kichik songa katta sonni kushishga Karaganda oson, kushish paytida esa kushiluvchilarning urinlarini doimo apmashtirish mumkin, bunday yigindi uzgarmaydi.

Turtinchi darsda “5,6,7,8,9 ni ayirish” xollari uchun natijani topishda kushish va ayirishning bogpanishiga asoslangan ayirish usullari urganiladi. Masalan, 10-8 misolini echish uchun 10 sonini

8. 
   va 2 sonlarining yigindisi bilan almashtirish va undan kushiluvchilardan biri bulgan 8 ni ayirish kerak, ikkinchi kushiluvchi 2 ni xosil kilamiz. Bu usuldan foydalanish uchun sonlarning kushiluvchilardan iborat tarkibini, shuningdek yigindi va kushiluvchilar uzaro kanday bogpanganligini bilish kerak.
   

Kushish komponentlari va amal natijasi orasidagi boglanishni egallashda tayyorgarlik boskichi kushish va ayirish ustida ishning boshidan boshlanatsi. SHu maksadda maxsus mashklar kuzda tutiladi, berilgan raem (1 ta katta va 2 ta kichik koptok) buyicha kUshish va ayirishga doyr misollar tuzish yoki bir raemning uzi buyicha kushishga doyr masala va ayirishga doyr masala tuzish; 4+3 va 7-3 kurinishdagi misollar juftinI echish va takkoslash. Kushish amali komponentlari va amal natijapari orasidagi boglanish bilan tanishishga maxsus dare ajratiladi. YAngi material ustida ishni kuyidagicha olib borish mumkin.

Ukituvchi partaga 5 ta kizil va 4 ta kuk doiracha kuying, xammasi bulib nechta doiracha kuydingiz?