Tashkilot miqyosida amalga oshiriladigan vazifalarning hammasini shu to’rt
katakka joylashtirish mumkin. Endi, ushbu katakda ko’rsatilgan ta’riflarni diqqat
bilan o’qib chiqing va rahbar sifatida qaysi katakdagi ishlar bilan ko’proq
shug’ullanishingizni ayting. Boshqaruv sohasidagi yetakchi mutaxassislar fikricha
ushbu kataklardagi vazifalar taqsimoti rahbar lavozimiga
qarab quyidagicha
ko’rinishga ega bo’lishi mumkin: Birinchi katak korxona menejeri lavozimida
ishlovchi xodim mas’uliyatidan kelib chiqib bajariladigan vazifalar. Albatta,
boshqaruv tajribamizga endigina kirib kelayotgan menejer so’zi bizda mavjud
bo’lim
boshliqlari,
uchastka
boshliqlari
kabi
lavozimlarda
ishlovchi
mutaxassisliklarga mos keladi. SHu jihatdan olganda, menejer ishlab chiqarish
jarayonining uzluksizligini ta’minlovchi xodimdir.
Ikkinchi katak tashkilot rahbari zimmasiga
yuklatiladigan vazifalar
majmuidir. Rahbar o’zining asosiy e’tiborini strategik rejalar qurishga, istiqbolda
tashkilotni kutayotgan maqsadlarni tanlash ustida bosh qotirishi lozim. To’g’ri,
hozirgi zamon o’tish davriga xos iqtisodiyotimiz o’zining ko’p jihatlari bilan
rahbar mas’uliyati doirasidagi ushbu ta’riflarga mos kelmasligi mumkin. Lekin,
rahbar iloji boricha kundalik tezkor vazifalarni o’zidan ozod etishi va iloji boricha
ertangi kun haqida qayg’urishi uning lavozimiga qo’yiluvchi talabdir.
Yuqorida keltirilgan vazifalar taqsimotiga binoan uchinchi katakka xos
bo’lgan vazifalar doimo rahbar yordamchisi va kotiba orqali bajarilishi lozim.
Rahbar bu kabi ishlarga vaqt sarflashi mutlaqo o’rinsiz.
Va nihoyat, to’rtinchi
katak nafaqat rahbar, balki tashkilot xodimlarining qanchalik ish bilan bandligi,
vaqtini behuda sarflayotgani ko’rsatkichi bo’lishi mumkin. Demak, har bir rahbar
o’z vaqtidan unumli foydalanishi uchun o’z vakolati va zimmasidagi mas’uliyatdan
kelib chiqqan holda vazifalarni saralab olishi, o’z mavqei uchun ahamiyatli va
ahamiyatsiz ishlarni bir-biridan ajratib olishi lozim.
Keyingi tashkiliy imkoniyatlardan yana biri – bajarilishi lozim bo’lgan
vazifani iloji boricha yordamchilar zimmasiga o’tkazishdir.
Rahbar bajarayotgan
ishning doimo shunday qismi mavjudki, uni bevosita rahbarning o’zi bajarishi
shart emas. Mavjud ishni tarkibiy qismlarga bo’lish va ularni bajarish vakolatini
xodimlarga o’tkazish rahbar vaqtini tejashdagi asosiy uslullardan biri. Xatto rahbar
ba’zida o’ziga «SHu ishni bajarishim shartmi, bajarmasam nima bo’ladi?»
degan
savolni berib turishi ham ikkinchi darajali ishlarni asosiylaridan ajratib olish
imkonini beradi.
Boshqaruv funktsiyalarini taqsimlay olmaslik, rahbarning o’z vakolatlari
ma’lum qismini qo’l ostidagilarga topshira olmaslik xodimlarga ishonmaslik
belgisidir va bunday holat jamoada salbiy muhit shakllanishiga olib keladi.
CHet el biznes boshqaruviga oid adabiyotlarda ko’rsatilishicha istiqboldagi
maqsadlarga yo’nalganlik tashkilotning turli bo’g’in rahbarlarida quyidagicha
taqsimlanishi lozim ekan: masalan, korporatsiya boshqaruvi raisi 20 yil oldinga
qarab tashkilot ishini rejalashtirsa, boshqaruv a’zolari 12-15 yillik istiqbolni ko’ra
olishlari kerak va biron soha yo’nalishidagi rahbar, ya’ni menejerlar esa 7 yillik
istiqbolni prognoz qilishlari lozim.
Sotsiologik tadqiqotlar natijalariga ko’ra menejerning ish vaqti taqsimoti quyidagi
tartibga to’g’ri kelar ekan:
Ishdagi odatiy va kunda qaytarilib turadigan muammolarni yechishga 80% vaqt
ketadi va bu sarfalangan vaqt 20% muvaffaqiyatni keltiradi.
Muhim va strategik muammolarni hal etishga 20% vaqt ketadi,
lekin bu mehnat
evaziga korxonaning 80% muvaffaqiyatiga erishiladi.
SHunday ta’rifdan kelib chiqqan holda tashkilot turli bo’g’inlari rahbarlariga
xos bo’lgan vaqt ajratish shaklini quyidagicha tasvirlash mumkin:
Yuqori bo’g’in rahbari
Dostları ilə paylaş: