189
Tadbirkorlar ham ish haqi pasayib borishi sharoitida ko‘proq xodimlarni
ishga yollashga harakat qiladi. Shunday qilib, ish haqining pasayish tamoyili ishchi
kuchi taklifi va unga bo‘lgan talab sohasida ham qaror topadi.
Ish haqi muvozanatli darajaga nisbatan pasaygan sharoitda ishchi kuchiga
talab uning taklifidan ortsa ish beruvchilar bo‘sh ish o‘rinlarini to‘ldirish uchun ish
haqini oshirishga tayyor bo‘ladi. Ish haqining bunday ortishi tufayli ishchi kuchini
taklif qilishga tayyor xodimlar soni ko‘payadi. Ham birinchi, ham ikkinchi
holatda ishchi kuchi bozorida muvozanatlilik tiklandi va to‘liq bandlik holatiga
keladi.
Ishchi kuchi taklifining yana bir xususiyati shundaki, u kishilarning shaxsiy
erki va afzal ko‘rishiga bog‘liq bo‘ladi. Xodim qancha vaqt ishlashini hamda
vaqtning qancha qismini dam olish va boshqa muqobil ishlarga ajratishini o‘zi hal
qiladi.
Ishchi kuchi bozoriga tadbiqan o‘rnini bosish samarasi shunda namoyon
bo‘ladiki, xodim tomonidan bo‘sh vaqtning har bir soati yo‘qotilgan naf sifatida
qaraladi.
Daromad
samarasi
shunda
namoyon
bo‘ladiki, xodim moddiy
ta‘minlanishning etarlicha yuqori darajasiga erishganda ish haqining yanada
oshishi bo‘sh vaqt foydasiga mehnat taklifining qisqarishiga olib keladi.
Ishchi kuchi bozorida kishilar xulqidagi aynan shunday qonuniyat uzoq vaqt
davomida ish haftasi qisqarish tamoyili asosida yotadi. Rivojlangan g‘arb
davlatlarida oxirgi 100 yil davomida ish haftasi 40% ga qisqarib, uning hisobiga
bo‘sh vaqt keskin ortgan. Inson hayot davri cheklanganligi sababli bo‘sh vaqt eng
qadrli ne‘mat hisoblangan sharoitda uning ortishi nihoyatda ahamiyatli.
4.
Dostları ilə paylaş: 
