Brutsellyoz sabablari, turlari, alomatlari, tashxislash, davolash, oldini olish

Brutsellyoz bilan kasallangan bemorlarda anamnezning va ayrim belgilar / shikoyatlarning taxminiy chastotasi (%)

Anamnez	bemorlar %
Hayvonlar bilan kontakt	74
Yangi sut va pishloq iste’mol qilish	70
Xom jigar iste’mol qulish	29
Brutsellyozning oilaviy anamnezi	38
Alomat/shikoyat	bemorlar %
Isitma	93
Varaja qilish, sovuq hissi	82
Terlash	87
Tarqoq og’riqlar	91
Kuchsizlik, zaiflik	95
Bel va boylamardagi og’riqlar	86
Artrit	40
Bosh og’rishi	81
Ishtaha yo’qolishi	78
Vazn yo’qotish	65
Qabziyat	47
Qorin og’rishi	45
Ich ketishi	7
Yo’tal	24
Epididimit/orxit	21
Terida toshma toshishi	14
Uyqu buzilishi	37
Kasalmand tashqi ko’rinish	25
Oqarib ketish	22
Limfadenopatiya	32
Splenomegaliya	25
Gepatomegaliya	19
Sariq kasallik	1
Markaziy asab tizimi funktsiyasining buzilishi	4
Yurakda shovqin (endokardit)	3
Pnevmoniya	1

N. I. Ragoza brutsellyozning 4 fazasini ajratadi:

• 
  Kompensatsiyalangan infektsiya fazasi (birlamchi-yashirin);
  
• 
  Mahalliy shikastlanishlarsiz o’tkir sepsis bosqichi (dekompensatsiya);
  
• 
  Mahalliy shikastlanishlar shakllanishi bilan o’tkir osti va surunkali qaytalanuvchi kasallik fazasi (dekompensatsiya yoki subkompensatsiya);
  
• 
  Qoldiq hodisalar yoki ularsiz kompensatsiyaning tiklanish bosqichi.
  

Brutsellyozning klinik shakllari:

1. 
   Birlamchi-yashirin (latent) shakl;
   
2. 
   O’tkir-septik shakl;
   
3. 
   Birlamchi-surunkali metastatik shakl;
   
4. 
   Ikkilamchi-surunkali metastatik shakl;
   
5. 
   Ikkilamchi-yashirin shakl.
   

Birlamchi-latent (yashirin) shakli deyarli salomatlik holatidir. Organizmning himoya kuchlari zaiflashishi bilan u o’tkir-septik yoki surunkali metastatik shaklga aylanishi mumkin. Ba’zida mikrosimptomlar: periferik limfa tugunlarining biroz kattalashishi, ba’zan tana haroratini subfebril ko’rsatkichlargacha ko’tarilishi, jismoniy kuch ishlatishdada terlash ko’payishi kuzatiladi. Bemor o’zini sog’lom deb hisoblab, mehnatni davom ettiradi.
O’tkir-septik shakl isitma (39-40 °C), harorat egrisi to’lqinli, noto’g’ri (septik) tipli katta kundalik o’zgarishlar bilan, takroriy varaja va terlash bilan tavsiflanadi. Kishi o’zini yaxshi his qiladi (tana harorati 39 °C va undan yuqori bo’lganda kitob o’qish, shaxmat o’ynash, televizor tomosha qilish mumkin). Umumiy intoksikatsiyaning boshqa belgilari ham kuzatilmaydi. Bemorning hayotiga tahdid qilmaydi, hatto etiotropik davolashsiz ham sog’ayish bilan yakunlanadi. Limfa tugunlarining barcha guruhlari o’rta darajada kattalashgan, ba’zilari esa sezgir. Birinchi haftaning oxiriga kelib jigar va taloq kattalashadi. Umumiy qon tahlilida leykopeniya, ECHT oshmaganligi aniqlanadi. Asosiy farq — o’choqli o’zgarishlarning yo’qligi (metastazlar). Antibiotiklar bilan davolashsiz, isitma davomiyligi 3-4 hafta yoki undan ortiq bo’ladi.