Bu kitab abş-da Təhsil Almış Məzunlar Asosiasiyasının dəstəyi ilə 2104-cü ildə nəşr olunmuşdur
Yüklə 2,39 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Dividend almaq hüququ
Şirkətin xalis mənfəətinin səhmdarlar (iştirakçılar) arasında bölüşdürülən hissəsi dividend adlanır. Şirkətin adi səhm (pay) sahibinin dividend almağı bütövlükdə şirkətin fəaliyyətinin nəticələrindən və bu fəaliyyətdən gələn gəlirin olmasından asılıdır. Ümumi qaydaya əsasən şirkət adi səhmlərin (pay) sahiblərinə dividendin ödənilməsinə zəmanət verə bilməz. İmtiyazlı səhmlərin sahiblərinə verilən əsas üstünlüklərindən biri də odur ki, imtiyazlı səhmlər üzrə dividendlər (və ya onların hesablama qaydası) SC-nin nizamnaməsində qabaqcadan müəyyən olunur. Əgər belə üstünlük şirkətin nizamnaməsində qeyd edilməyibsə, belə zənn etmək olar ki, imtiyazlı səhmlərin sahiblərinin dividend hüququ adi səhmlərin sahiblərinin hüququ ilə eynidir. Dividendlər şirkətin cari il ərzində olan mənfəətindən verilir. Müəyyən tip imtiyazlı səhmlər üzrə dividendlər şirkətin bunun üçün xüsusi təyin olunmuş fondlarından verilə bilər. Məsələn, şirkətin nizamnaməsi ilə müəyyən oluna bilər ki, ödənilməmiş və ya tam ödənilməmiş müəyyən tip imtiyazlı səhmlər üzrə dividend yığılır və sonra ödənilir (imtiyazlı kumulyativ səhmlər). Adi səhmlər üzrə dividendlərin elan edilməsi və ödənilməsi şirkətin ixtiyarında olduğu mənfəətindən asılıdır. 177 İmtiyazlı səhmlərdən fərqli olaraq, adi səhmlər üzrə dividendlərin miqdarı şirkətin direktorlar şurasından və ya səhmdarların ümumi yığıncağının qərarından asılıdır, imtiyazlı səhmlər üzrə dividendin miqdarı isə (və ya onun müəyyən edilmə qaydası) qeyd etdiyimiz kimi şirkətin nizamnaməsində göstərilməlidir. Əgər şirkətin nizamnaməsində imtiyazlı səhmlərin iki və daha çox tipi nəzərdə tutulubsa, bu zaman nizamnamədə dividendlərin verilmə növbəsi və hər tip imtiyazlı səhmlərin ləğvetmə dəyəri müəyyən olunmalıdır. Dividendlərin ödənilməsi, miqdarı və hər kateqoriyalı (tipli) səhmlər üzrə ödəmə forması haqqında qərar şirkətin direktorlar şurasının təqdimatı ilə səhmdarların ümumi yığıncağında qəbul olunur. 263 Hesab edilir ki, dividendlərin miqdarı şirkətin direktorlar şurasının tövsiyə etdiyindən çox olmamalıdır. Dividendlərin ödənmə qaydası və müddəti şirkətin nizamnaməsi və ya dividendlərin ödənməsi haqqında səhmdarların (iştirakçıların) ümumi yığıncağının qərarı ilə müəyyən olunur. Şirkət elan olunmuş dividendləri mütləq ödəməlidir. Ödəmənin gecikdirildiyi halda, səhmdar (iştirakçı) ona ödənməli olan məbləğin şirkətdən alınması haqqında iddia ilə məhkəməyə müraciət edə bilər, həmçinin pul öhdəliyinin gecikdirilməsinə görə faizlərin ödənilməsini tələb edə bilər. Dividendlərin elan olunması və ödənilməsinə məhdudiyyətlər MM-in 90-1 və 106-3-cü maddələri ilə təyin olunub. Qoyulan məhdudiyyətlər ondan ibarətdir ki, şirkət dividendlərin ödənməsi (elan edilməsi) qərarını qəbul etmək hüququndan aşağıdakı hallarda məhrumdur: 1) Əgər dividendlərin ödənmə anında şirkətdə müvafiq qanuna 264 uyğun olaraq, müflislik əlamətləri varsa (kreditorlar qarşısında pul öhdəliklərinin yerinə yetirilməməsi və ya öhdəliklərin yerinə yetirilmə müddətinin başladığı andan üç 263 MM-nin 106.3-cü maddəsi 264 "Müflisləşmə və iflas haqqında" Qanun, 13.07.1997, № 326-IQ 178 ay ərzində mütləq ödənişlərin ödənilməməsi nəzərdə tutulur) və ya dividendlərin ödənməsi nəticəsində şirkətdə həmin əlamətlər əmələ gələcəksə; 2) Əgər dividendlərin ödənilməsi haqqında qərarın qəbul edildiyi gün şirkətin nağd aktivlərinin qiyməti onun nizamnamə kapitalından azdırsa, yaxud dividendlərin ödənilməsi qərarının qəbul edilməsi nəticəsində onun ölçüsü azalacaqsa; 3) Əgər imtiyazlı səhmlərin bütün tipləri üzrə dividendlərin tam ödənilməsi haqqında qərar qəbul olunmayıbsa. Yüklə 2,39 Mb. Dostları ilə paylaş:
|