Buhalteriya hisobi va аudit

XULOSA. 
Korxona, tashqilot yoki firma ochilish davrida o`z mablag`larini belgilab 
olishi lozim. Bu ish amalga oshirilgach esa mablag`larni kaysi manba hisobiga
qoplash kerakligini ko`rib o`tiladi. Agarda korxonaning o`z mablag`lari yetarli 
bo`lsa, o`z mablag`lar manbai hisobiga aks holda esa qarz mablag`lari hisobiga
qoplaydi. Bozor iqtisodiyoti sharoitida xar bir korxona o`z moliyaviy extiejlarini 
o`zi mustakil kondirishi mumkin. Resurslarni tahminlash manbai bo`lib, uning
foydasi, qimmat baho qog`ozlarini sotishdan kelgan tushum, aktsionerlarning pay 
va boshqa to`lovlari, yuridik va jismoniy shaxslarning pay va boshqa to`lovlari
xamda konundan tashqari bo`lmagan holda kirim qilingan mablag`lar kiradi. 
Bunday asosda kiritilgan mablag`lar korxona tashqilotlar uchun xususiy kapital
deb qaraladi. Xususiy kapital hisobi bozor iqtisodiyoti sharoitida muxim 
axamiyatga ega bo`lib, u korxonaning o`z kudratini darajasini kay darajada
ekanligini bildiradi. Bunday taraflarni ehtiborga olgan holda O`zbekiston 
Respublikasi Oliy kengashining 6-sessiyasida kabul qilingan «Buxgalteriya hisobi
to`g`risida konun»da xam xususiy kapital hisobiga katta ehtibor berilgan. Uning 
16- moddasiga ko`ra moliyaviy hisobotlar tarkibida 5-shakl «Xususiy kapital
to`g`risida hisobot» deb nomlanib, bu forma xar yili boshqa hisobotlarga 
qo`shilgan holda yuqori organlarga topshirilishi lozim.
Xususiy kapital taxlilining vazifalari bo`lib, quyidagilar hisoblanadi: 

Xususiy kapitallardan samarali foydalanganlikka baho berish; 


Xususiy kapitalda mavjud bo`lgan imkoniyatlarni aniqlash; 


Uning o`zgarishiga tahsir etuvchi omillarni aniqlash va xakozolar kiradi. 

---

31

FOYDALANILGAN ADABIYoTLAR RO`YHATI 

1. O`zbekiston Respublikasi Qonunlari 
1. O`zbekiston Respublikasining Konstituttsiyasi.–T.: O`zbekiston, 1998. 48b. 
2. O`zbekiston Respublikasining Soliq Kodeksi. Norma maslaxatchi. – T.:
Soliqqa oid qonun hujjatlari to`plami. 2008. №1. 
3. «Buxgalteriya hisobi to`g`risida»gi O`zbekiston Respublikasi Qonuni. 1996
yil 30 avgust. Xalq so`zi. 1996 yil 12 sentyabr.
4. «Auditorlik faoliyati to`g`risida»gi O`zbekiston Respublikasi Qonuni. (Yangi
tahriri). O`zbekistonning Yangi qonunlari. – T.: Adolat, 2001. – 260 b.
5. O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining «Mahsulot (ish,
xizmatlar)ni ishlab chiqarish va sotish xarajatlari tarkibi hamda moliyaviy 
natijalarni shakllantirish tartibi to`g`risidagi Nizomni tasdiqlash haqida»gi Qarori.
1999 yil 5 fevral № 54.