Buxoro davlat universitetining pedagogika instituti

Takrorlash uchun savollar: 
E.Torndaykning o’rgatish qonuni mohiyati. 
Dj.B.Uotson va E.K.Tolmenning insonga nazariy qarashlari. 
Ekzistentsial psixologiyada shaxs tahlili 
V.Franklning ekzistensial tahlil va logoterapiya nazariyasining mohiyatini 
tushuntiring. 
L.Binsvanger va M.Bossning shaxsning ekzistensial nazariyasini tahlil 
qiling. 
3-mavzu. Rus psixologiyasida shaxsga yondashuvlar 
Sharq psixologiyasida shaxs muammosi 
Reja: 
1. Rus psixologlarining shaxsga oid qarashlari.
2. Psixologiyaning turli yo‘nalishlaridagi rivojlanish haqidagi tasavvurlar. 
Hayot tarzi, inson individual xususiyatlari, hamkorlik faoliyati - shaxs 
rivojlanishining asoslari. 
3. 
Faoliyat 
tizimidagi 
qarama-qarshilik 
shaxs 
rivojlanishida 
harakatlantiruvchi kuch sifatida (A.N.Leontyev, S.L.Rubinshteyn). Shaxs xulq-
atvorida o‘zaro rivojlanish manbai.
4. D.N.Uznadze funksional tendensiyalar holati haqida. 
5. Shaxs psixologiyasining zamonaviy tadqiqotlari. 
Tayanch tushunchalar
: faoliyatni rivojlanishi prinsipi,
hayot tarzi, inson 
individual xususiyatlari, hamkorlik faoliyati.
 
Bir necha o‘n yillar davomida milliy psixologiya tadqiqotlari shaxs faoliyati 
prinsiplariga asoslangan edi. Bu prinsiplar mualliflari haqida aniq va ishonchli 
ma’lumotlar yo‘q. Bu prinsiplar birinchi bo‘lib 1922-yil Rubinshteynning “Shaxs
ijodiy faoliyati prinsipi” maqolasi orqali yuzaga kelgan degan fikrlar ham 
mavjud. Bundan tashqari o‘tgan asrning 20-30 yillarida L.S.Vigotskiy tomonidan 
yozilgan bir necha asarlar ham bu prinsiplarning fundamental g‘oayalariga asos 
bo‘lgan degan ma’lumotlar ham mavjud. Bu prinsipning ma’no mazmuni 
psixolog L.Ya.Galperin yoritgan edi. Uning yozishicha shaxs ijodiy faoliyati 
faqatgina shaxs tor doirasida emas, subektning tashqi va obektiv faoliyatini o‘z 
ichiga olib o‘rganish kerak; shaxs ijodiy faoliyati psixikaning zarurligini, unig 
tarkibi va tuzilishi tashqi faoliyat bilan uzviy bog‘liqligini o‘rganish; psixologik 
faoliyatda shaxs ishtirok etmaydigan jarayon emas subyektning muammoviy 

---

42 
holatdagi faoliyati bilan ko‘rib chiqish. 
Milliy psixologiyada shaxs ikki qarash bilan o‘rganiladi. 
Barcha psixologik jarayonlar – e’tibor, xotira, fikrlash shaxsga tobe bo‘lgan 
tanlangan xarakterga ega aktiv holatga egadir. (motivatsiya, qiziqish, maqsad, 
xarakter).
Shaxsni o‘z-o‘zidan o‘rganish qarshi bilan sturukturasi, uning shakllanishi 
nazaryasini o‘rgandi.