Çağdaş Azərbaycan nəsri
Yüklə 5,38 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
2016
Mövlüd Süleymanlı “And olsun, əsrə…”
arada-bir içinin, daha doğrusu ağrılarının qor- xusundan harasa qaçıb çıxıb getmək istəyir. Əli heç yana çatmır: “... türk kəndində Ayişə arvad bir qızı sağaldıb bu xəstəlikdən....” Özünün də xəbəri olmadı, birdən-birə üzünü tavana tutub qışqırdı, əslində bu, çağırışdı, kimi çağırdığını bilməsə də çağırırdı. Öz səsini özü eşitmirdi, amma səsinin genişlənə- genişlənə yayıldığını hiss edirdi, ağrıları uzaqlaşdıqca özü də yox olur, arada yalnız səs qalır, əyilə-əyilə ağrılarını alıb aparan, sonsuzluğa qarışan səs... Şalikonun qollarının arasında gözlərini açdı, bayaq özü öz caçlarını yolurmuş, indi üzü-gözü tükdü, əlləri bilmirdi hardadı, dartıb gətirdi, elə bil uzaqlardaydı, əllərinə baxdı, saçı əllərindəydi. -Aç əllərimi,-dedi. Şalikonun gözləri qup-quruydu, ağlaya bilmədiyindən üzü-gözü əyiş-üyüşdü, üzünü Siranın saçlarına sıxdı, Siran onun dişlərinin xırçıltısını eşitdi, sonra dəri iyi gəldi: “hə, akademik Ulubabyana çəkmə tikirdi axı, indicə. ” -Dəri iyi gəlir, yenə hər yannan dəri iyi gəlir! Şaliko onu pəncərənin ağzına gətirmişdi... Axşam düşdüyündən hər yan pəncərə rəngindəydi, bayırda heç nə seçilmirdi. Elə bil yuxudan oyanmışdı, www.kitabxana.net – Milli Virtual Elektron Kitabxana 2016
Mövlüd Süleymanlı “And olsun, əsrə…”
bayaqkı düşüncəsi də axşam rəngindəydi, yaddaşında da o cür anlaşılmazlıq vardı... Şalikonun emalatxanasının qapısı açıqdı, divardan boydan-boya döyülüb, aşılanıb, biçilib, seçılmiş dərilər asılıb. Ürəyi ağzına gəldi... -Dəri iyi məni öldürəcək, Şaliko! Bayır yoxdu, pəncərədən heç nə görünmür, indi qapını açıb çıxsa boşluğa, yoxluğa düşəcək; heç kəs yoxdu, nə baxdığı yerdə, nə qaldığı yerdə, düşüncəsində yalnız bir türk uşağı var, erməni məktəbinin dördüncü sinfində oxuyan Aytək...Niyə xatırladığını bilmir... “...Hə, -dedi, maarif müdiri, dörd-beş il bundan qabaq,- türk uşaqlarının ermənicə oxumağı lap yaxşıdı, cəlb eləyin, gəlib oxusunlar. Elə eləmək lazımdı ki, öz dilinnən yaxşı bilsin ermənicəni. Mümkündü, Siran Sumikyan, niyə bizim hamımız türkcə bilirik? Gözəlliyinizdən də istifadə edin, -üz-gözünü axıda- axıda güldü, - yuxarı siniflərdə oxuyanları, -əllərini öz üzünə tərəf qaldırıb yellədi... -Yuxarı sinifdə türk yoxdu, bir o çobanın oğludu...” İlk dərs günüdü, dördüncü sinif uşaqlarıyla bir-bir tanış olur. -Samvel Qaragözyan, www.kitabxana.net – Milli Virtual Elektron Kitabxana 2016
Mövlüd Süleymanlı “And olsun, əsrə…”
-Sona Karapetyan, -Petros Ağacanyan, -hayqaz Çolakyan, -Aytək... -Nə? -Siranuş Sumikyan doğrudan da təəccüb elədi, gülümsəyib yavaş-yavaş Aytəkə sarı gəldi. “hə, seçilir bizimkilərdən, cizgiləri içdən qabarıqdı, üzdən yox. Özü də gör, gəlib başa çıxıb, birinci partada oturub...” Özünü güclə saxlayır, az qalır uşağın qulağından yapışıb dik qaldırsın. Bu nifrət hardandı canında: -Es inç anuna? İnç azqes du? 52
-Yes turkem. 53
Üzünü uşaqlara tutdu: -İndi mən bu türk balasınnan azərbaycanca soruşsaydım ki, nə millətsən, musurmanam, deyəcəkdi, ermənicə soruşduğuma görə - türkəm, deyir. Görürsüzmü bunları türk eləyən bizik! Erməni uşaqları, deyin görüm, erməni olan yerdə türk niyə birinci sırada oturur? - təzədən Aytəkə sarı döndü. -Kim oturdub səni qabaqda?
52
Bu nə addı ? Nə millətsən sən? (ermənicə)
53 Mən t
ü rkəm. (ermənicə) www.kitabxana.net – Milli Virtual Elektron Kitabxana 2016
Mövlüd Süleymanlı “And olsun, əsrə…”
Qolundan tutub arxa cərgəyə gətirdi. Aytəklə oturan qızın, Sonanın səsi gəldi: -Müəllim, Aytək əlaçıdı! Siran müəllimə artıq arxa cərgədəydi, əyilib Aytəkin üzünə baxırdı: -Bu belə olmalıdı, otur burda, böyüyəndə anlayacaqsan...-Səhv etdiyini bilsə də özüylə bacarammırdı, canıyla bir olan hikkəsi partdamaq dərəcəsindəydi. Amma Aytəkin baxışları Siranuşun canında köz kimi qalmışdı, o tərəfə baxmasa da uşağın üzü-gözü fikrindən çıxmırdı, dərsin axırınacan da belə oldu. Birinci sıradan Sona tez-tez qanrılıb geri baxırdı, birdən içini çəkə-çəkə ağlayıb başını əllərinin arasına aldı. Siran peşmançılıq içində Sonaya nəsə deyirdi. Zəng də elə bu vaxt vuruldu. Aytək anasının yundan toxuduğu çantasını yığışdırıb, atasının quzu dərisindən tikdiyi papağı başına qoyub çixdı, bir də bu məktəbə qayıtmadı. İndi axşamın bu çağında Siran Sumikyan türk uşağı Aytəki xatırladığına görə gecəni bu rəngdə, - pəncərə rəngində görürdü, bəlkə də ona görəydi ki, hər yandan dəri iyi gəlirdi, bəlkə canındakı ağrılar da ona görədi. Bayaq qışqıranda da böyüyüb bütün yaddaşını tutmuş o üzün, - Aytəkin üzünün, - içindən qışqırırdı... www.kitabxana.net – Milli Virtual Elektron Kitabxana 2016
Mövlüd Süleymanlı “And olsun, əsrə…”
Şalikonun əllərindən yapışıb dikəldi, “...mənə kömək elə, boğulmayım,” demək istəyirdi... -Bu iy məni öldürəcək, hər yannan dəri iyi gəlir... Yuxusunda dünyanın harası olduğunu, hardan baxdığını anlamadığı, səmtini-yönünü tapa bilmədiyi bir cüt göz gördü; səs də, söz də yoxdu, amma, bu gözlər səssiz, sözsüz baxmağıyla: -Ağlama, - deyirdi, - qalx, türk kəndinə get, türk allahının adını çək, Ayişə arvad səni sağaldacaq... Səhər tezdəndi, yaxşı ki, erməni, türk, gürcü səhərləri yoxdu, yaxşı ki, səhərlər heyvanlara necə açılırsa, insanlara da eləcə açılır, yaxşı ki, belədi...yaxşı ki, ermənilər səhərlərə düzəliş eləyib mənimdi, deyə bilmir. Diz çöküb gözlərini yummuşdu, düşüncəsindəki yenə Aytəkdi, başının üstündən asılmış İsa peyğəmbərin çarmıxa çəkilmiş şəkli də Aytəkin üz- gözünün içindən baxırdı. Qapı yavaşca aralandı, Şalikodu. -Yuxuda yenə o türk uşağını görmüşəm, - dedi, gözlərini açmadan. Başqa şey yadına düşmürdü. “...türk allahının adını çək...” Birdən xatıradı, gözlərini açıb altdan yuxarı Şalikoya baxdı. -Kirvəgilə bu gün gedək.
www.kitabxana.net – Milli Virtual Elektron Kitabxana 2016
Mövlüd Süleymanlı “And olsun, əsrə…”
Siran bir gecənin içində üzüntüdən qurtarıb canlanmışdı, Şaliko sevindiyindən bilmirdi neyləsin. Hazırlaşıb yola çıxdılar, “jiquli” markalı maşınları astaca-astaca yoxuşu qalxırdı, bir azdan türk kəndi görünəcək... Kənd görünən kimi: -Bunları burdan çıxartmaq olmayacaq, -dedi, Siran Sumikyan, - buralar doğrudan da bunlarındı. -Çıxartmaq olar, erməni dövləti işini düz qursa niyə olmur. İyirimi il böyüyünə iş vermə, cavanına ev tikməyə torpaq, gör necə dağılırlar. Bunlar çox balalayan, amma ev-yurd sevən xalqdı... Bu haqda “Qrunk” təşkilatının proqramı var. Yeri gələrsə qıracağıq hamısını. “...Qıracağıq hamısını...” elə bil mübarəkdi, dedilər, Siran sığallanıb arxaya söykəndi...Qarıyıb, qarsıyıb bürüşüb bir qırıq olmuş nənəsi takun 54 Asmik gözlərinin qabağına gəldi: “ah, bu türklər, türklər... deyə-deyə qapı-bacada dolaşırdı. Niyə belə deyirdi, axıracan biləmmədi. “Ah, türklər, türklər...” Uzaqda dağlar vardı, yam-yaşıl, gen sinəli dağlardı, ucalığı uzaqlığıydı, yəni yaxın olsalar da elə ucaydılar ki, gözün belə kəsmədiyi uzaqları heç eləmişdilər: Gə-əəl! Arada səs vardı, dağların doğrudan da ilğımlara qarışıb gedənə oxşayan ətəyiylə Siran
54 Kaqanlara layiq, g ö zəllər g
ö zəli (əsgi t ü rkcədən g ö t ü r ü l ü b)
www.kitabxana.net – Milli Virtual Elektron Kitabxana 2016
Mövlüd Süleymanlı “And olsun, əsrə…”
Sumikyanın arasında səs dolaşırdı: GƏƏƏL...! Yuxusu yadına düşmədiyi üçün ermənilik eləmək istəyirdi: İmkanım ola qıraram hamısını!- dedi, get-gedə yaxınlaşan türk kəndinə baxa- baxa. Şaliko əlini onun əlinin üstünə qoydu: -Hirslənmə, sənə hirslənmək olmaz... Anamın səsinə qapıya çıxdım, anam erməni kəndindən gələn yola tərəf əllərini yelləyirdi, elə bil gələn göydən gəlirdi, anam da, -en, -deyirdi, -en... Bir yerdə gəlirdilər, Şalikodu, arvadı Siranuşdu, bir də qardaşım Uğurlu. Yaşıllığa qərq olmuş həyətimiz uzundu, anam uşaq kimi bir az onlara doğru qaçdı, sonra elə bil yoruldu, yarıda dayanıb astaca- astaca qollarını oynatdı... Siranuş da aralarında gəlirdilər, üçü də sevinc içindəydi, bu sevinç də yəqin ki, anamın xoş əhvalıyla bağlıydı; üçü də anamın üstünə qaçdı... Mən qapının ağzında dayanıb tamaşa eləyirdim, bir yerdə anamı qucaqlamışdılar. Sonra dönüb mənə tərəf gəldilər... Şəhərlilər o qədər də bir-birindən seşilmirlər, istər erməni olsun, istər azərbaycanlı, dindirməsən tanımazsan. Buralarda necədi görək? Siranuş Sumikyan elə bil kənddən yox, şəhərdən gəlir, bir suyumu da Seda Sevortyana bənzəyir, amma solğundu. www.kitabxana.net – Milli Virtual Elektron Kitabxana 2016
Mövlüd Süleymanlı “And olsun, əsrə…”
Yaraşıqlı sifətində donub qalmış təbəssüm var. Anam deyirdi ki, xəstəlik keçırdib... Yox, Şalikoyla qardaşım tamam ayrı-ayrı adamlardı, baxan kimi seçilirlər. Yerişləri, görünüşləri bir-birinə bənzəsə də baxışları ayrıydı, çəkməçiylə çoban arasında olan fərq qədərində... “-heç bir gün yox, bir saat da qoyun otara bilmərəm,- Şalikonun sözüdü, - çobanlıq erməni peşəsi deyil, erməninki bilirsən nədi? -Nədi?- dedim. -Erməninki evin içidi, nə işi var, dağda-daşda, çöldə-bayırda. Erməni nəinki qoyun otarmağı, heç qoyunu sevməz, zəhləsi gedir qoyunnan... -Ona görə də qapı-qapı düşüb ət axtarırsız, -dedi qardaşım, badəsini Şalikoya sarı uzatdı... Bu, çoxdanın, daha doğrusu, on ilin söhbətidi, Şaliko onda da kənddə olduğumu eşidib gəlmişdi. Geyimimə-gecimimə xeyli tamaşa eləyib güldü: -Türkün şəhəri olur? - Qardaşıma sataşmaq üçün deyirdi,-çobana nə şəhər, şəhər mənə lazımdı, hamısına bir-bir ayaqqabı tikəm... İkisi də içmişdi: -Şaliko, doğrudan, sizin heç şəhəriniz olub? - Qardaşım soruşdu -Niyə yoxdu, İravan nədi bəs?! www.kitabxana.net – Milli Virtual Elektron Kitabxana 2016
Mövlüd Süleymanlı “And olsun, əsrə…”
-İravana təzə gəlmisiz, İravan bizim şəhərimizdi, mən sizin öz şəhərinizi deyirəm, yəni erməni şəhəri, min il, iki min il yaşı olsun. Şaliko doğrudan da məətəl qaldı, bu haqda heç fikirləşməmişdi; “Apeddən soruşam gərək, Aped bilər... ” Qardaşım öz sevimli mahnısını oxuyurdu: Dön bəri dön, görüm üzün xalını, Bir əməydim ləbləriyin balını. Mən onların ikisinə də qulluq eləyirdim. -Süz! - Şaliko əlini başının üstündə yelləyib qardaşıma baxdı. - Sayad Novadı... İmarev isqaqan Sayad Novae, 55 - boynunu uzadıb qardaşımı öpdü, - yes kez madağ, cavıt danem... 56
O vaxtdan on il keçib, bizim dəyişdiyimiz kimi çox yəqin ki, bu on il də Şaliko da dəyişib, çəkməçi Şaliko... Görək indi neyniyəcək, nədən danışacaq, nədən danışır danışsın, qardaşımçün fərqi yoxdu...Qardaşım tarixin bu başından baxanda o başını görür, yəni qardaşımçün tarix düzəlişsizdi; yaylaqdan qışlağa qədərdi... Şaliko üçünsə tarix sümüyə düşən oyun havasıdı, şeirdi, işlənib, redəktə olunub, özü dəyişdikcə
55 And olsun, lap Sayad Novanı n ö z ü d ü ki, var. (ermənicə) 56 Canı m sənə qurban, dərdin alı m. (ermənicə) www.kitabxana.net – Milli Virtual Elektron Kitabxana 2016
Mövlüd Süleymanlı “And olsun, əsrə…”
tarixini də dəyişib. Tarix onun üçün əli catmayan, amma iyi, qoxusu həmişə burnunun ucunda olan, hamısı mənimdi, deyən ara payıdı... Süfrə hazır idi, anam qablara xəngəl çəkirdi: -İsti-isti yeyin. Mən badələrə araq süzdüm...Üç badədən sonra qardaşım öz sevimli mahnısını oxuyacaq, “dön, bəri dön, görüm üzün xalını”, Şaliko da milliyə söhbətlərinə başlayacaq, görək, bu neçə ildə dəyişiklik olubmu? Birinci badəni mənim sağlığıma içdilər. Anam Siranuşla nə haqdasa danışırdı.Yaxınlaşdım: -Nolub? -Yekə Ayişəyə göstərəcəm, bu da Ağ Pəri kimi olub.- Anam belə deyib əlini öz döşlərinin üstünə qoydu. Siranuş döşlərini şal örtüklə bükmüşdü, deyirdin, uşaqdı qucağına götürüb Mənim yaddaşım qarışdı, düşüncəmdə hər şey yerini dəyişdi, on beş, iyirmi il qabağı xatırladım, balaca bir uşağı Ağ Pərinin ardınca qacan gördüm... Günortadan sonraydı, Pərini sahədə qızların arasında tapdım, tarlanın yaxasında dayanıb içimi çəkə-çəkə onu cağırırdım. Pəri məni görən kimi qaça-qaça gəldi, boynumu qucaqlayıb öpdü: -Qurban olum, niyə ağlayırsan? -Səni istiyirəm. www.kitabxana.net – Milli Virtual Elektron Kitabxana 2016
Mövlüd Süleymanlı “And olsun, əsrə…”
limdən tutub çaya sarı apardı, çayda üzümü yuya-yuya dilə tutmuşdu, mən özümü onun yumşaq,
tli qoynuna soxmuşdum, çıxmaq istəmirdim. Qardaşımın səsinə özümə gəldim, “...dön, bəri dön, görüm, üzün xalını...” Deməli paylarını içiblər. -Bilirsən, biz dostuq, dədə babadan da dost olmuşuq,- dedi, Şaliko, dəmdi artıq, - mən millətçiyəm... Qardaşım oxumağına ara verdi: -Nəyəm deyir? - Cavab gözləmədən yenə oxumağa başladı, - “...bir əməydim ləbləriyin balını...” -Qardaşınsa millətçi deyil, bizim fərqimiz budu. Tiqran Petrosyan şahmat üzrə dünya cempiyonu olanda mən elə təşkil elədim ki, kənddə doğulan bütün uşaqlara Tiqran adı verildi! Mən bir anlığa duruxub soruşdum: -Qız uşaqlarının da...? -Hə, dedi, qızların da adını Tiqran qoydular... Mən düşündüm ki, yəqin keflənib, ona görə belə deyir.
-Bunu da içək, həmin sağlığa, -Şaliko belə deyib badəsini qaldırdı. -Kimin sağlığına içirik?- Qardaşım da badəsini qaldırdı. www.kitabxana.net – Milli Virtual Elektron Kitabxana 2016
Mövlüd Süleymanlı “And olsun, əsrə…”
-Tiqranın... -Tiqran kimdi, əə? Şaliko, ermənilik eləmə, özümüzə nolub ki, içək öz sağlığımıza. İçdilər... -Millətçi deyil, millətçi olsaydı belə deməzdi. -Nə deyir, bu? - Qardaşım doğrudan da heç nə başa düşməmişdi. -Millətçi nədi, sən canın, çoxdan deyir bu sözü. Bir başa sal məni, yəni deyir, xəsisəm, hə?!
-Yox, əşi, tamam başqa şeydi, sonra deyərəm. - Mən doğrudan da pərt olmuşdum. Necə ola bilər ki, millətçi sözünün nə demək olduğunu bilməsin, yəqin kənddə heç kəs bilmir, Şalikonun arşınıyla ölçsək, heç bizim müəllimlər də bilməz... -İndi de...! Bilmədim necə başa salım: -Bilirsən, -dedim, - millətçilik nədi, yəni öz hasarıyın içini, öz evini, öz mal - qaranı necə qoruyursansa, öz uşaqlarını necə sevirsənsə... -Başımı qaldırıb baxdım, qardaşım üz- gözünü qırışdırıb məətəl qalmışdı. Mən gülümsəyib əlavə elədim, - kəndi, kəndin camaatını, varını-dövlətini, adamlarını, oğul- uşağını da elə sevməlisən. Tək kəndi də yox, sənin dilində danışan insanları fikirləşməlisən, düşünməlisən, narahat olmalısan. www.kitabxana.net – Milli Virtual Elektron Kitabxana 2016
Mövlüd Süleymanlı “And olsun, əsrə…”
-Dayan görüm, -qardaşım yerindən qalxıb stola doğru əyilmişdi. - Doğru sözündü? Ə, mən öz evimi- eşiyimi qoyub, öz oğul uşağımı qoyub qonşumuz Dəmir kişinin uşaqlarını fikirləşsəm, deməzlərmi dəlidi. Şaliko gülürdü. Qardaşım ona sarı döndü: -Şaliko qonşusunu istiyəndi ki? - Dönüb aşağıdan yuxarı Şalikonun üzünə baxdı. - Sən indi qonşu sevən olmusan? Bir parça torpağın üstündə öz doğma qardaşıyın başını sən yarmadın, Şaliko? -Baş yarmaq ayrı şeydi. Bax, mən qazancımnan hər ay “Qrunk” erməni təşkilatına pul göndərirəm. Sən belə şeyi heç vaxt eləməzsən. -Banga pul qoyursan, pis iş görmürsən ki. -Bang deyil, ermənilərin millətçi təşkilatıdı, dünyanın harasında erməni varsa o təşkilata pul göndərir. Mən dinib danışmadan sakitcə oturmuşam. Qardaşım bayaqdan stolun qırağında yarı-bükülüdü, əlləri quş qanadı kimi açıq, başının üstündə, nəsə partlayacaq, elə bil. -Bəlkə siz millətçi deyəndə el yolunda ölməyi deyirsiz, əgər onu deyirsənsə, Şaliko, bil, harasa pul göndərmək lazım deyil mənə, yüz canım varsa el yolunda yüzünü də uf, demədən qurban verərəm. İndi bildim, Şaliko nə deyir. www.kitabxana.net – Milli Virtual Elektron Kitabxana 2016
Mövlüd Süleymanlı “And olsun, əsrə…”
Sevincimdən gözlərim yaşardı birdən-birə, yerimi rahatlayıb üzümü qapıya döndərdim...Qardaşım tamam ayılmışdı, içməmişdi elə bil: -Şaliko, neçə ildi bir-birimizi tanıyırıq, qırx il olar, yox?
-Olar. -Az qala, bir yerdə böyümüşük, elə deyil? -Elədi. Qardaşım nə fikirləşdisə: -İstiyirsən, -dedi, - ermənicə deyim. -Yox, sən sözünü de, belə şeyi ermənicə danışmazlar. -Uşaqlıqdan güləşə-güləşə böyümüşük, - əlini çörəyin üstünə qoydu. -Sən bu çörək, düzün de, heç məni yıxmısan? Şaliko bərkdən güldü: -Bəs pulu nə üçün yığırıq, yığırıq ki, bir dəfə də olsun yıxım səni. Mənim tüklərim biz-biz oldu; “bir yerdə böyüyənlərin” bir-birindən bu qədər fərqli olmasına məətəl qalmışdım. Qapı da elə bu vaxt açıldı. Siranuşun üzü gülürdü, gedəndə belə deyildi: -Anacan, bunnar yenə dalaşıllar? Elə bil Siranuşu gördüyü üçün yadına düşdü:
www.kitabxana.net – Milli Virtual Elektron Kitabxana 2016
Mövlüd Süleymanlı “And olsun, əsrə…”
-Nolsun, -dedi ,- sən də məni kimi bıçaq ata bilmirsən. -Bıçağı atmazlar, Şaliko, bıçağı saxlayarlar... Anam Siranuşu süfrənin qıragında əyləşdirdi: -Fikir vermə bunlara, çörəyini ye. Mən Ağ Pərini xatırlaya-xatırlaya soruşdum: -Ana, Ayişə arvad nə təhərdi? Anam əslində kimi soruşduğumu bildi, Siranuşa işarə eləyib: -Yaxşıdı, -dedi, -baxdı, yarasını da sarıdı... Kəndə girəndən Siranuşun yuxusu gözünün önündən çəkilmirdi, yuxusundakı uşaq üzü səssiz, sözsüz: - ağlama,-deyirdi, - dur, türk kəndinə get, türk Tanrısının adını çək, Yekə Ayişə səni sağaldacaq! ...Siranuş anamla kəndin içindəydi, yuxuydu elə bil, hər şey dartına-dartına çıxıb gedirdi, Siranuşsa döşlərindən bağlanmış kimiydi, yerisə də getmirdi heç yana, “döşünnən asılasan səni...” türkcədən alınma belə bir qarğış var, ermənilərdə. Nənəsi takun Asmik tez-tez deyərdi: “-Sən kirvənin oğluna ərə get, türkə gəlin ol, getməsən, beləcə, döşlərinnən asılı qala- caqcan...” Adamboyu olmuş gicitikanların yanından keçəndə öz-özünə danışmağa başladı, öz dilində nəsə deyirdi. Saya ana bir şey anlamasa da bunun dua olduğunu www.kitabxana.net – Milli Virtual Elektron Kitabxana 2016
Mövlüd Süleymanlı “And olsun, əsrə…”
bildi, nə deyirdisə üzündə dediyinin ərintisi vardı, kilsə şamlarının ərintisi kimi... dualar belə olur, hansı dildə deyirsən, de. Yekə Ayişə yerdən üzü qapıya oturmuşdu, elə bil Siranuşu gözləyirdi, qapı açılan kimi: -Kimlərdəndi, -dedi, -bu? -Dəyirmançı Lapanın qızıdı... -Saya ana cavab verdi. -Bunun nənəsi bizim gəlin idi, tanıyırdın? Takun Asmik, otur, yanımda, -Əllərinin ikisini də Siranuşa tərəf uzatdı, gözlərini yummuşdu, xeyli beləcə qaldı. - Mən çoxdandı ağrıyan yeri tapa bilmirəm, əlim heç kəsin ağrısına uzanmır... Əlləri Siranuşun dizinin üstündəydi, göz gətirmiş kimi canına yeriyirdi... -Amma sənin ağrını tapdım... “...Türk alahının adını çək, Yekə Ayişə səni sağaldacaq...” Türk allahının adı nədi bəs? Bəlkə səhv eləyir, bəlkə belə deməyiblər, allahın başqa adı olurmu ki? Bu haqda fikirləşməmişdi, peşmançılıq içində Saya anaya baxdı. -Bunun nənəsi takun Asmik bizim gəlin idi, yadındadımı? Çox gözəl olduğuna görə takun deyirdik, ölmüşə... - bir də dedi, görünür başqa sözü vardı, nəsə demək istəyirdi. -Türkcə bilirmi bu? |