Cilt/Volume: 4, Sayı/Issue: (Nisan/April 2022) mrtyu: HİnduiZM’de öLÜm sevinç aksiN

• Sevinç AKSİN - Canan SEYFELİ •
|
222
|
soluğun ölüm ile tanımlandığını gösterir. Vedik mitolojide rüzgâr ya da hava tanrısı Vayu, duyuları hareket 
ettiren hayati gücü de temsil eder. Bedeni hareket ettiren, yiyecekleri sindiren, kanı dolaştıran hayati enerji 
Prana’dır. Prana yaşam veren soluktur (nefes). Prana aracılığıyla duyu organları işlev görür. Tüm pranala
-
rın toplamı Brahma’dır
51
. Duyuları hareket ettiren Prana, 
Mrtyu
’nun üstesinden gelebileceği bir ilke ola
-
rak kabul edilir
52
. Bedenden pranaların ayrılması Vayu aracılığıyla gerçekleşir. Vayu ölüm anında cennete 
giden ve rüya halinde çalışan süptil bedeni kaba bedenden ayırır ve dünya yaşamındaki amellere göre ya 
yüksek âlemlere ya kötü âlemlere ya da her ikisinin karışımı olan insanlar âlemine götürür. Vayu kişiyi bu 
dünyadan öbür âlemlere götürürken kişiyi bir tekerleğin deliği gibi bir yer açarak Aditya’ya ulaşana kadar 
yükseklere götürür. Ölüm esnasında organların işlevine yardım eden varlıklar yardım etmeyi bırakır ve ken
-
di benlikleri ve baş tanrıları olan Agni, Aditya ve Vayu ile birleşirler. Kişi başka bir beden aldığında ilgili 
organlar baş tanrılarıyla birlikte yeni bedenler edinirler.
53
Hindu cenaze ritüelinde Agni, Vayu ve Aditya ölüm sonrası yeni bir yaşama geçişte etkin rol oynarlar. 
Hindu inancında bu dünya yaşamına bağımlı bedenin ebedi ruhtan ayrışmasını kolaylaştırmak amacıyla 
ölüleri yakma ritüeli gerçekleştirilir
54
. Bedenin maddi temel unsurları olan hava, su, ateş ve akaşadan ayrıl
-
ması için ölü ateşe sunulur. Ateşe yani Agni’ye kutsal kurban olarak sunulan bedenden
55
çıkan ruh, ötelere 
doğru ilerlemeye başlar. Nasıl ki anne ve babadan yeni bir doğum gerçekleşiyorsa, Agni’de ölen kişinin be
-
deni yok olarak ateşten yeniden doğum gerçekleşir
56
. Bu, yine ölümden doğum çıkması anlamındadır. Bu, 
Rigveda’nın şu ifadelerinde şöyle geçer: 
“Agni, bu bedeni küle çevir; zarar verme, derisini ve parçalarını 
dağıtma, bu beden doğru şekilde yandığında ruhunu atalarına götür.”
57
.
Bu ifadelere göre Agni ölü bedeni 
tüketen ve ruhu tanrısal alemdeki önceki ölülerin, yani ataların diyarına götüren ölüm tanrısıdır. Bu, aynı 
zamanda bedenin yakılmasının kutsal metinlerdeki önfigürüdür.