Şakir Musayev

Cinayət mühakimə icraatının  

məhkəmə-tibbi təminatı  

 

335

transplantasiya məqsədi ilə götürülməsi müvafiq səhiyyə idarəsinin 

baş həkimi və məhkəmə tibb ekspertinin icazəsi ilə olmalıdır. Meyitin 

məhkəmə-tibb ekspertizası  zəruridirsə, orqan və toxumaların 

götürülməsinə icazə, prokuroru xəbərdar etməklə, yalnız məhkəmə-

tibb eksperti tərəfindən verilə bilər. Göründüyü kimi qanunvericilik 

məhkəmə tibbi ekspertinin üzərinə böyük məsuliyyət qoyur və ondan 

transplantologiya xidmətinin qanuni əsaslarını bilməyi tələb edir. 

Qanuna görə  şəxs sağlığında donorluğa yazılı razılığını bildiribsə, 

mərhumun yaxın qohumları  və ya qanuni nümayəndələrinin icazəsi 

ilə onun orqan və toxumalarının transplantasiya məqsədi ilə  

götürülməsinə yol verilir. Şəxs sağlığında donorluğundan yazılı 

imtina edibsə, ölümündən sonra ondan transplantasiya məqsədilə 

orqan və (və ya)  toxumaların götürülməsinə yol verilmir. Orqan və 

toxumalar transplantasiya məqsədi ilə yalnız bioloji ölüm faktını  və 

baş beyin fəaliyyətinin tam dayanmasını  həkimlərin konsiliumu 

tərəfindən şərtsiz təsdiq olunması zamanı götürülə bilər.  

Transplantasiya məqsədi ilə meyitdən və ölüm vəziyyətində olan 

şəxslərdən orqan və toxumaların götürülməsi vaxtını qanun müəyyən 

edir. Qanuna görə ölümün qeydə alınması ürək-damar, tənəffüs, 

mərkəzi sinir sistemlərinin funksiyalarının dayanması ilə deyil, 

bioloji ölümün baş verməsi və baş beyin fəaliyyətinin tam dayanması 

(beyin ölümü) ilə müəyyən edilir. Beyin ölümü diaqnozu səhiyyə 

nazirliyinin xüsusi təlimatında göstərilmişdir. Donorun ölüm aktının 

təsdiqində transplantoloqların və ya transplantologiya işinin 

təşkilində briqada üzvlərinin hər hansı birinin donorun ölüm aktının 

təsdiqində  iştirakı  qəti qadağandır. Orqan və toxumaların 

trasplantasiya qaydasına müvafiq olaraq məhkəmə tibb eksperti canlı 

şəxslərin məhkəmə tibbi ekspertizası zamanı canlı donorlardan da 

orqan və toxuma  götürülməsinə icazə verə bilər. Canlı şəxsdən orqan 

və toxumaların götürülməsinə o hallarda icazə verilir ki, 

mütəxəssislərin konsiliumunun rəyinə görə donor şəxsin sağlamlığına 

kəskin zərər yetirilmir. Konsiliuma cəlb edilmiş həkim mütəxəssislər 

şəxsin sağlamlığına hansı zərər yetirilməsi və onun nəticələri barədə 

məsuliyyət daşıyırlar. Qanuna görə insan orqan və (və ya) 

toxumalarını alqı-satqı obyekti ola bilməz. Onların alqı-satqısı ilə 

---