Collection b
Yüklə 2,36 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
MAY
2023 ISSN: 2181-3558 53 INTEGRATSIYALASHGAN TA’LIM VA TADQIQOTLAR JURNALI JOURNAL OF INTEGRATED EDUCATION AND RESEARCH Tilning grammatikga oid bilimlari deyilganda esa biz tilshunoslik fanining bo‘limlari: fonetika – tovushlar, leksikalogiya - so‘zlarning lug‘aviy boyligi, so‘zning tarkibi, so‘z yasalishi, morfologiya - so‘z shaklari, sintaksis - so‘z tuzilishi va qurilishi, yozuv va imlo, tinish belgilari, nutq uslublariga oid tushunchalarni egallashi tushuniladi. Mazkur kompetensiyani rivojlantirish mazmuni o‘quvchilarda fikr va mulohazalarini o‘z ona tilida erkin, aniq, qisqa, ravon va tushunarli tarzda bayon eta olishiga, o‘z nutqida adabiy til normalariga rioya qilgan holda so‘zlash, imlo va uslubiy xatolarsiz fikr almashishga yordam beradi. Umumta’lim maktablarida mazkur kompetensiyalarga ega o‘quvchini tarbiyalash “Ona tili” fanining zimmasidadir. Biroq amaldagi darsliklarimiz lingvistik bilimdon o‘quvchini qay darajada tarbiyalamoqda?! Olima G.Yusupovaning “Bo‘lajak pedagoglarning lingvistik kompetensiyalarini shakllantirishda aralash ta’limdan foydalanish metodikasi” nomli tadqiqoti natijasida bo‘lajak pedagoglarning lingvistik kompetensiyalarini shakllantirishda aralash ta’limdan foydalanishning tanishuv, ijodiy qism, baholash bosqichlari, o‘zbek tilini bilish darajasini xalqaro mezonlar asosida baholash texnologiyalari aniqlashtirilganligini ko‘rishimiz mumkin . Bolalar adabiyoti orqali boshlang‘ich sinf o‘quvchilarining lingvistik kompetensiyalarini shakllantirish metodikasini yaratish maqsadini amalga oshirish uchun bir qator vazifalar ishlab chiqildi. Mazkur vazifalar quyidagilar etib belgilandi: - ona tili darslarida o‘quvchilarning lingvistik kompetensiyalarini shakllantirish yuzasidan pedagogik va metodik imkoniyatlarni tahlil qilish; - boshlang‘ich sinf o‘quvchilarining lingvistik kompetensiyalarini shakllantirishning didaktik komponentlarini yaratish, mavjudlarini takomillashtirish; - ilg‘or pedagogik va axborot texnologiyalari yordamida lingvistik kompetensiyalarni shakllantirishdagi didaktik jihatlarini belgilash; - boshlang‘ich sinf o‘quvchilarining lingvistik kompetensiyalarini shakllantirishning ilmiy-metodik taminotini takomillashtirish; - “Ona tili va o‘qish savodxonligi” darsligini tahlil qilish va darslik mavzularini mustahkamlashga xizmat qiluvchi qo‘shimcha metodik adabiyotlar ishlab chiqish. Mazkur vazifalarning amaldagi holati boshlang‘ich sinf o‘qituvchilari uchun o‘quvchilarning lingvistik kompetensiyalarini shakllantirish va rivojlantirish uchun xizmat qilsa, o‘quvchilar uchun esa maktabda olgan bilimlarini mustahkamlashga yordam beradi. Mazkur tadqiqot natijalari ta’lim sifatiga ijobiy ta’sir etadi. Madaniyatlararo muloqot kompetensiyasi haqida gapirar ekanmiz avvalo, kompetensiya so‘zining tom ma’nosiga e’tibor qaratishimiz lozim. Shunday ekan “Kompetensiya” tushunchasi lotincha “competere” – mos kelmoq so‘zidan olingan bo‘lib, “o‘z kasbiga yaroqli, loyiq”degan ma’noni anglatadi.[1] Bundan tashqari ushbu so‘z keng ma’noda umumiy yoki muayyan keng qamrovli masalalarni |