Collection b
Yüklə 2,36 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
MAY
2023 ISSN: 2181-3558 55 INTEGRATSIYALASHGAN TA’LIM VA TADQIQOTLAR JURNALI JOURNAL OF INTEGRATED EDUCATION AND RESEARCH fuqarolik kompetensiyalari, milliy va umummadaniy kompetensiya, matematik savodxonlik, fan va texnika yangiliklaridan xabardor bo‘lish hamda foydalanish kompetensiyalari belgilangan. Bugungi kunda barcha fanlar bo‘yicha Davlat ta’lim standartlarida kompetensiyaning turlari aks ettirilgan va xususiy fanga oid kompetensiyalar ishlab chiqilgan. Davlat ta’lim standartlarida, xususan, chet tillarni o‘qitish bo‘yicha quyidagi kompetensiyalar belgilangan: Lingvistik kompetensiya ya’ni bunda til materiali (fonetika, leksika, grammatika) haqida bilimlar va nutq faoliyati turlari (tinglab-tushunish, gapirish, o‘qish va yozish) bo‘yicha ko‘nikmalarni egallash nazarda tutiladi. Sotsiolingvistik kompetensiya so‘zlovchining biror-bir nutqiy vaziyat, kommunikativ maqsad va xohish-istagidan kelib chiqqan holda kerakli lingvistik shakl, ifoda usulini tanlash imkonini yaratadigan kompetensiya hisoblanadi. O‘rganilayotgan chet tilda kommunikativ vaziyatda tushunmovchiliklar paydo bo‘lganda takroran so‘rash, uzr so‘rash va hokazolar orqali murakkab vaziyatlardan chiqib keta olish qobiliyatini nazarda tutadigan kompetensiya bu pragmatik kompetensiyadir. Kompetentlilik yondashuvining shakllanishi ta’limni taraqqiy ettirish talabi, zamonaviy jamiyat ehtiyojlariga moslashish yo‘llarini qidirish bilan bog‘liq hisoblanadi. Kompetentlilik yondashuvi shaxsda bilimlardan tashqari amaliy vazifalarni hal etish qobiliyatini shakllantirishga intilishini ham aks ettiradi. Kasbiy faoliyat mazmunining o‘zgarishi, yangi texnologiyalarni qo‘llash, o‘zgacha miqyosdagi tayyorgarlikni, umumta’lim asosi maktabdanoq shakllantiriluvchi kasbiy tayyorgarlikni taqozo etadi. Yuqorida keltirib o‘tilgan ushbu kompetensiyalar talabalarning chet tilidagi kommunikativ komptensiyalarini shakllanishga olib kelishi ko‘zda tutiladi. Bundan ko‘rinib turibdiki, kommunikativ kompetensiya ham tayanch kompetensiyalar asosida turadigan ham xususiy kompetensiyalar jamuljamidan kelib chiqadigan, kompetentlikni ta’minlab berishga xizmat qiladigan asosiy kompetensiyadir. O‘z navbatida kommunikativ kompetentlilik, lingvistik, sotsiolingvistik, diskursiv, strategik, ijtimoiy-madaniy va ijtimoiy kompetensiyalarni kabi kompetensiyalarni o‘z ichiga oladi. Yüklə 2,36 Mb. Dostları ilə paylaş:
|