MAY 2023 ISSN: 2181-3558 39
INTEGRATSIYALASHGAN TA’LIM VA TADQIQOTLAR JURNALI JOURNAL OF INTEGRATED EDUCATION AND RESEARCH KIMYO FANINING MATEMATIKA BILAN INTEGRATSIYASI Daminova Gulruh Baxromovna Nizomiy nomidagi TDPU doktoranti Annotatsiya. Mazkur maqolada fanlararo integratsiya asosida o’qitishda
mavjud muammo, fanlararo qamrovli yondashuv, Integratsiyalashgan dars
tuzilmasini ishlab chiqish metodologiyasi va vazifalari bayon etiladi.
Kalit so’zlar: kimyo, integrasiya, fanlararo integrasiya, aloqadorlik,
komponent, bilim bloklari , matematik amallar, formulalar, tizimlashtirish.
Абстрактный . В данной статье описаны существующие проблемы в
обучении на основе межпредметной интеграции, межпредметный
комплексный подход, методика и задачи разработки интегрированной
структуры урока.
Ключевые слова : химия, интеграция, межпредметная интеграция,
связь, компонент, блоки знаний, математические операции, формулы,
систематизация.
Abstract . This article describes the existing problem in teaching based on
interdisciplinary integration, the interdisciplinary comprehensive approach, the
methodology and tasks of developing an integrated lesson structure.
Key words: chemistry, integration, interdisciplinary integration, connection,
component,
blocks
of
knowledge,
mathematical
operations,
formulas,
systematization.
Integratsiya shakli dars maqsadi va komponentni tanlashga bog‘liq.
Integratsiyaning turli shakllari mavjud: kontseptual- bu tushunchani tashkil etuvchi
hodisaning fenomenologik tahlili o‘tkazilganda va kontseptsiyaning maydoni
ishlab chiqiladi, g‘oyaviy dunyoqarashli-fan o‘rgangan hodisaning ma'naviy -
axloqiy asoslanishi yoki ma'naviy-axloqiy postulatlar ilmiy dalillar bilan
isbotlanadi, faoliyatli- bunda faoliyat usullarini umumlashtirish, ularni yangi
sharoitda qo‘llash tartibi amalga oshiriladi, kontseptual - bunda talabalar yangi
g‘oyalar, takliflar, ta'lim muammosini hal qilish yo‘llarini ishlab chiqishda mashq
qiladi. Albatta, o‘qituvchining pedagogik integratsiya hodisasi, uning turlari,
shakllari, tuzilishi va amalga oshirish texnologiyasi haqidagi bilimlari integratsiya
shakllaridan birini tanlashga katta ta'sir ko‘rsatadi. Talabalarning rivojlanish
darajasi ularning turli fanlardan olgan bilimlarini birlashtirish qobiliyatiga ham
ta'sir qiladi. Har bir keyingi integratsiyalashgan dars pedagogik jarayonning barcha
ishtirokchilari uchun osonroq bo‘ladi. Dars maqsadi tugagandan so‘ng,
integratsiyalashgan bilim bloklari aniqlanadi, ulardan biri tayanch sifatida
aniqlandi va nihoyat, integratsiya shakli aniqlanadi. Bilimlar bloklari o‘rtasida
o‘rnatilishi kerak bo‘lgan aloqalarni ko‘rib chiqish ancha nozikroq jarayon
hisoblanadi. Bu jarayonda aloqador ma’lumotlar bir-biri bilan birlashtirilishi kerak
bo‘lgan komponentlarning ketma-ket bog‘liqliklari o‘rnatiladi yoki tiklanadi. Bu
bosqich bir oz ko‘proq vaqt talab etadi. Aloqadorlik va qaramlikni topish, ularning