Conference Paper · March 023 citations reads 163 authors

Keywords:
Yunus Emre, Martin Luther, Enlightenment, Anatolia, Europe 
İnsanlık günümüz koşullarına gelene değin hem Avrupa’da, hem Anadolu’da hem de dünyanın farklı 
coğrafyalarında çok önemli ve badireli aşamalardan geçerek bulunduğu noktaya ulaşmıştır. “
Avrupa’da, 
Ortaçağda her anlamda karanlık bir dönemden geçilirken, skolâstik felsefenin ve kilise baskısının sıkı 
kurallarıyla boğuşulurken, cadı avlarına çıkılırken ve din adına, Allah adına, engizisyon mahkemelerinde 
insanlar suçlu ya da suçsuz yere yargılanırken, Anadolu’da ekonomik anlamda parlak bir dönem olmamasına 
karşın, bu dönem kültürel ve felsefi açıdan tam bir çiçek açma dönemidir ve çok geniş bir coğrafyada etkileri 
görülecek çok önemli aydınlar ve düşünürler yetişmiştir. Bu dönem aynı zamanda on altıncı yüzyılda 
Avrupa’da yaşanacak aydınlanma döneminin de ön adımları olmuştur
” (Sivri, 2012: 136). Kat edilen bu 
sancılı süreçten sonra bugün artık 4G hatta 5G endüstrisinden söz edilmeye başlanmış ve insanlık tarım 
devrimi, sanayi devrimi ve iletişim-bilişim devrimini tamamlayarak bir sonraki aşamaya geçemeye 
hazırlanmaktadır. Yapay zekânın insanlığı nereye götüreceği ise bir muammadır. Zira bu gelişimin hızına 
koşut olarak bilinç aynı düzeyde gelişmemektedir. Bilimsel araştırmalar ilerledikçe madde ve mana âleminin 
birlikteliği, insanın ve evrenin özünün bir olduğu çeşitli bilimsel çalışmalarla da ortaya konmaya başlanmıştır. 
Başlangıçtan bu yana önce insanın kendini tanıması gerektiği üzerinde çok durulmuş ve bugün bunun nedeni 
çok iyi kavranmıştır. Bir mikro kozmos olan insanın kendisi Hacı Bektaş Veli’nin tabiriyle 
okunacak en büyük 
kitap
tır. Kadim kültürün içinde yaşamış bilgeler, filozoflar ve arifler de söylemleriyle ve yaşam biçimleriyle 
hep bu görüşü desteklemişlerdir. Çok katmanlı yapısını keşfeden ve benliğinin farkına varan insan 
farkındalığını geliştirmiş, insan-ı kâmil olma yolunda epey yol kat etmiştir. Bu kâmil insanlardan biri de 13. 
yüzyıl Anadolu topraklarında yaşamış Yunus Emre’dir.
Bu çalışmada, Erdoğan Alkan’ın gerçek yaşamdan hareketle yazdığı ve Yunus Emre’nin ve Martin 
luther’in hayatını ayrıntılarıyla işlediği 
Yunus’tan Luther’e Çağrı
adlı romanında ya da yazarın kendi tabiriyle 
uzun hikâyede Yunus Emre’nin Anadolu aydınlanmasındaki yerine, insanlığa armağan ettiği düşünsel 
derinliğe ve Anadolu’dan Avrupa’ya nasıl bir gönül köprüsü kurduğuna değinilmektedir. Tarihsel ve 
sosyolojik eleştirinin ışığında yapılacak bu çalışmada amaç insanın ve evrenin özünü kavramış Yunus 
Emre’nin düşün dünyasını romandan hareketle irdelemek, yer verilen şiirlerinin iç katmanlarına girmek ve 
Anadolu’da 13. yüzyılda yaşanan aydınlanmanın domino taşı etkisiyle nasıl tüm Avrupa’yı da etkisi altına 
aldığını göstermektir.
Ankara’da, 2010 yılında, Arkadaş Yayınları’ndan yayınlanan roman ya da uzun hikâye, 49 bölümden 
ve 158 sayfadan oluşur. İlginç bir açıklama yazısı ile başlayan ve bu fikir üzerine oturtulan romanda Erdoğan 

---