D. R. Djurayev, A. A. Turayev, sh sh. Fayziyev, B. A. Hikmatov

7.3.
 
Ferro-, para- va diamagnetiklar tavsiflarini aniqlash usullari. 
Magnetiklar (diamagnit, paramagnit va ferromagnit moddalar).
Magnit 
xossalari bo’yicha barcha moddalar uchta sinfga bo`linadi. Magnit 
singdiruvchanligi 

1 bo’lgan moddalarga diamagnitlar deyiladi; bunday 
moddalar qatoriga kiradi, masalan, suv (

0,999991 ), shisha (

0,999987 ), 
vismut (

0,999830 ), mis (

0,999991 ). Diamagnit va paramagnit 
moddalarning magnit singdiruvchanligi birdan kam farq qiladi. Elektrotexnik 
hisoblashlarda bu farq qoidaga ko’ra e’tiborga olinmaydi, shuning uchun 
diamagnit va paramagit moddalarni nomagnitlar deyiladi, ularning 
magnit 
singdiruvchanliklarini birga tenglashtiriladi.
Magnit singdiruvchanligi minglar va o’n minglar bilan o’lchanadigan 
(

1) moddalarga feromagnitlar deyiladi. Ferromagnit moddalarga misol 
sifatida aytish mumkin kobaltni, cho’yanni, nikelni, temirni, po’latni temir-nikel 
qotishmalari (permalloy) ni. Bu moddalarning muhim xossasi shundan iboratki, 
ularning magnit singdiruvchanliklari tashqi maydon magnit induksiyasiga va 
ularning avvalgi magnit holatiga bog’liq, hozirgi vaqtda ferromagnit moddalarni 
magnitlangan kichik sohalar (10
-3
mm)-domenlardan tuzilgan deb hisoblamoqda. 
Tashqi magnit maydoni bo’lmaganda domenlar xaotik joylashadi va ularning 
magnit maydonlari o’zaro muvozanatlashadi. Tashqi magnit maydoni ta’sirida 

---

169 
ko’pchiligi magnit kuch chiziqlari bo’yicha orientasiyalanadi. Diamagnit muhitlar 
tashqi magnit maydonini bir muncha susaytiradi (masalan, to’g’ri tokli 
o’tkazgichning maydonini). Paramagnit muhitlar tashqi magnit maydonini bir 
muncha kuchaytiradi. Ferromagnit muhitlar tashqi magnit maydonini ming va o’n 
ming marta kuchaytiradi.