D xolboyev, U. N. Ibragimov moliyaviy hisob

6.4. Asosiy vositalarga amortizatsiya hisoblash tartibi,
usullari va hisobi
Asosiy vositalar ishlab chiqarish va boshqa sohalarda uzoq 
vaqt xizmat qilishi tufayli o ‘z qiymatini amortizatsiya shaklida 
xizm at k o ‘rsatilayotgan so h ala r m ah su lo ti (ish, xizm atlar) 
tannarxiga bosqichm a-bosqich o ‘tkazib boradi.
Asosiy vositalarga am ortizatsiya hisoblash hozirgi vaqtda 
0 ‘zbekiston Respublikasi Soliq Kodeksining 23-m oddasida qayd 
etilgan norm alar asosida amalga oshiriladi.
Unga ko‘ra asosiy vositalarga amortizatsiya hisoblash normalari 
ularning turiga qarab ulaming balans qiymatidan yoki am ortiza- 
tsiyalanadigan qiymatidan 5, 8, 10, 15, 20 foiz miqdorida (yillik) 
belgilangan.
Jum ladan, xo‘jalik va xo‘jaliklararo sug‘orish tarm og‘i bo‘yicha 
5%, issiqlik texnika uskunalari, nasoslar bo ‘yicha 8%, kommunal 
transport va ko‘p yillik daraxtlar b o ‘yicha 10%, idora mebeli va 
uskunalari b o ‘yicna 15%, yengil avtomobillar va kompyuterlar 
bo ‘yicha 20% miqdorda belgilangan.
108

---

Ushbu norm alar b o ‘yicha asosiy vositalarga am ortizatsiya 
hisoblash raschyotlari «Asosiy vositalarga amortizatsiya hisoblash 
qaydnomasi — 59-shakl»da keltirilgan.
H ar yili hisoblangan amortizatsiya ajratmalari tegishli registr- 
larda har bir asosiy vosita b o ‘yicha qayd etiladi.
Quyidagi asosiy vositalarga amortizatsiya hisoblanmaydi:
1. Yer.
2. M ahsuldor hayvonlar.
3. Kutubxona fondi.
4. Byudjet, ilm iy-tadqiqot tashkilotlari asosiy vositalari.
5. Konsignatsiyadagi asosiy vositalar.
6. T o iiq amortizatsiyalangan asosiy vositalar.
Asosiy vositalarga amortizatsiya hisoblashda quyidagi usullar- 
dan foydalaniladi:
1. 
To‘g'ri chiziqli -
har yili bir xil m iqdorda (foizda) am orti­
zatsiya hisoblash.
2.