Dalğa İşıq elektromaqnit dalğasıdır. Elektromaqnit dalöası isə elektrik və maqnit sahəsinin rəqslərinin fəzada yayılmasıdır. Elektromaqnit dalğaları fəzada və bu dalğalar üçün şəffaf olan mühitlərdə yayıla bilər

Şəffaf olmayan zolaqlar

 

---

 

4 

Şəffaf zolağın enini a hərfi ilə, qeyri şəffaf zolağın enini b hərfi ilə işarə edək. Onda d=a+b ədədi difraksiya 

qəfəsinin  periodu  adlanır.  Difraksiya  qəfəsinin  ölçü  vahidi:  [d]=1m.  Difraksiya  qəfəsinin  üzərinə  düşən 

şüalar,  şəffaf  zolaqları  keçdikdən  sonra  müxtəlif  bucaqlar  altında  meyl  edir.  Bu  hadisə  difraksiyanın 

nəticəsidir. 

   

 

Difraksiya qəfəsindən keçmiş şüaların qarşısına ekran yerləşdirək. Difraksiya qəfəsi ilə ekran 

arasında toplayıcı linzanı elə yerləşdirək ki, onun fokusu ekran üzərinə düşsün. Linzadan keçdikdən 

sonra müxtəlif zolaqlardan gələn paralel şüalar ekran üzərində olan bir nöqtədə yığılır. Bu şüalar 

toplanaraq, keran üzərində interferensiya mənzərəsi yaradır: ardıcıl növbələşən maksimumları və 

minimumları. 

Əgər qonşu zolaqlardan keçən iki şüanın yollar fərqi tam sayda dalğa uzunluğuna bərabərdirsə, 

onda biz ekranda maksimum müşəhidə edirik: Δd=kλ.  

Əgər qonşu zolaqlardan keçən iki şüanın  yollar fərqi tək sayda yarımdalğa uzunluğuna 

b

ərabərdirsə, onda ekranda minimum müşahidə olunur: 

𝛥𝑑 = (2𝑘 + 1) ∙

𝜆

2

.  

Difraksiya qəfəsindən keçən şüaların yollar fərqi şüaların φ meyl etmə bucağından asılıdır: 

Δd=d·sinφ. 

 

Difraksiya qəfəsinin maksimum şərti:  

d∙sin φ = kλ. 

Difraksiya qəfəsinin baş maksimumu difraksiya mənzərəsinin mərkəzində yerləşir, bu isə sıfırıncı 

maksimumdur: k=0. 

Sonra isə maksimum və minimumlar növbələşir. Difraksiya qəfəsundən keçən şüanın 

meyl  etmə  bucağının  ən  böyük  qiyməti  90ᵒ-ə  bərabər  olmalıdır.  Bu  şərt  daxilində  difraksiya  qəfəsinin 

maksimum tərtibi tapa bilərik:  

d·sin 90º = kλ    

⇒    d·1 = kλ. 

𝑘

𝑚𝑎𝑥

=

𝑑

𝜆

. 

 

Eyni t

ərtibli maksimumda  

1.  Q

ırmızı şüalar daha çox meyl edir, ona görə ki, spektrin görünən hissəsində qırmızı şüaların 

dalğa uzunluğu ən böyükdür: 

Difraksiya qəfəsindən 

keçən şüalar müxtəlif 

bucaqlar altında meyl edir.  

Difraksiya qəfəsi 

Sıfır tərtibli 

maksimum 

k tərtibli 

maksimum 



ekran 



ekran 

maksimum  

---

 

5 

.

max

qırm







 

⇒   sin 𝜑

𝑚𝑎𝑥

=

𝑘∙𝜆

𝑞𝚤𝑟𝑚𝚤𝑧𝚤

𝑑

. 

2. 

Ən az bənövşəyi şüalar meyl edir, ona görə ki, spektrin görünən hissəsində bənövşəyi şüaların 

meyl etməsi ən kiçikdir: