Davlat universiteti sport faoliyati va boshqaruvi fakulteti sport boshqaruvi

Kurs ishining maqsadi: Ma'lumki, futbolchilarning jismoniy tayyorgarligi jamoaviy, guruhiy va individual texnik va taktik harakatlarning samaradorligiga bog'liq bo'lgan eng muhim omillardan biridir. Texnik va taktik savodli futbolchi qanday bo'lishidan qat'i nazar, u yaxshi va ko'p qirrali jismoniy tayyorgarligisiz hech qachon muvaffaqiyatga erisha olmaydi. Hatto bitta futbolchining jismoniy tayyorgarligi zamonaviy futbol standartlariga javob bermaydigan jamoa muvaffaqiyat qozonmaydi.
Hozirda professional futbol uchun yuqori malakali zaxira tayyorlash vazifasi yangilanmoqda. Zamonaviy sportning rivojlanish tendentsiyalari yuqori mahoratga erishish uchun uzoq muddatli rejalashtirilgan jarayonni oldindan belgilab beradi, uni bosqichma-bosqich shakllantirish tizimini takomillashtirish zarurligini taqozo etadi. Bu futbolga to'liq tegishli. Sportchilarni tayyorlash uyg'un va izchil mashqlar metodologiyasiga asoslanishi kerak, bu esa sport mahoratining samarali rivojlanishini, funktsional imkoniyatlarning jadal o'sishini va ularning to'g'ri bajarilishini ta'minlaydi, shunga ko'ra tayyorgarlikning puxta tayyorlangan dastlabki bosqichisiz mumkin emas¹.
Kurs ishining ob’ekti: - O’zbekistonda futbolning kelib chiqishi vs futbolchilarning mashg'ulotlarning dastlabki bosqichida jismoniy tayyorgarligi.
Kurs ishining predmeti: - o'quv jarayoni sharoitida futbolchilarning jismoniy tayyorgarligini tashkil etish, vositalari va usullari.
Kurs ishining vazifalari: Yosh futbolchilarga beriladigan umumiy jismoniy tayyorgarliklari va texnik – taktik mashqlarning fiziologik qiymati e’tiborga olinmaydi. Zamonaviy futbolga xos modellar bilan ishlanmayapti va mo’ljal qilinmaydi. Hozirgi kunda bu ish dolzarb muammolardan biri hisoblanadi.
Kurs ishining tarkibiy tuzilishi: kirish, 2 bob, 6 ta reja, xulosa va adabiyotlar ro‘yxatidan iborat.
I-BOB. FUTBOL O‘YININING JAHONDA PAYDO BO‘LISHI VA HOZIRGI TARAQQIYOTI
1.1 Futbolchilarni tayyorlash uslubiyoti
Futbol o‘yini O‘zbekistonda ommabop va sevimli sport turlaridan hisoblanib, jismoniy tarbiya va sport sohasida alohida ahamiyatga ega va Davlat siyosati darajasida e'tibor qaratilayotgan sport turlaridan hisoblanadi. Futbol sport turi bilan shug‘ullanishda, barcha jismoniy sifatlarni rivojlanishi kuzatiladi. Organizmni turli organ va tizimlari faoliyati futbol sport turi bilan shug‘ullanishda yaxshilanadi va rivojlanadi.
Sog‘lom turmush tarzini shakllantirishda, futbol sport turi hozirgi kunda asosiy omSillardan hisoblanadi. Bundan tashqari, futbol bo‘yicha yuqori malakali mutaxassislarni tayyorlashda, amaliy va nazariy bilim, ko‘nikma va malakalarni berishdagi asosiy fan hisoblanadi.
Mazkur o‘quv dasturi doirasida talabalar O‘zbekistonda va jahonda sport turlarini rivojlanishi, sport turlariga o‘rgatish (o‘qitish), sportchilarni tayyorlash jarayonini boshqarish masalalari bo‘yicha yetarli va zarur bilim oladi. 4-rasm Futbol nazariyasi va uslubiyati fani futbol sport turi bo‘yicha pedagogmurabiylarni tayyorlashda yetakchi va asosiy ixtisoslik fani sifatida o‘rgatiladi. Futbol nazariyasi va uslubiyati fanida futbol o‘yinining kelib chiqishi, vositalari, uslubiyati, tamoyillari, mashg‘ulot va musobaqalarni tashkil qilish va o‘tkazish, futbol o‘yini texnikasi va taktikasiga o‘rgatish, futbol sport mashg‘uloti asoslari bo‘yicha, bilimlar va amaliy harakat ko‘nikma va malakalari o‘rgatiladi.
Futbol dunyoning aksariyat mamlakatlarida eng mashhur va sevimli o'yin. Yuz minglab bolalar, yoshlar, kattalar futbol o'ynashadi. O'quv jarayonini boshqarish keyingi bosqichlarda mashg'ulotlarni futbolchilarning individual xususiyatlariga mos ravishda tashkil etish uchun o'yinchilarning maxsus tayyorgarligining turli jihatlarini o'rganishni o'z ichiga oladi. Futbol nazariyasi va amaliyoti ko'p qirrali bo'lib, doimiy rivojlanmoqda.
Futbolchilarni o’rgatish va takomillashtirishning asosiy shakli mashg’ulot hisoblanadi.
Futbol – jamoaviy o’yin, shuning uchun o’quv mashg’ulotlari asosan jamoaviydir.
Mashg’ulotga qo’yiladigan talablar:

• 
  mashg’ulotda qo’yilgan vazifa bajarilishi lozim;
  
• 
  mashg’ulot intizom va mehnatsevarlikni tarbiyalashi lozim;
  
• 
  mashg’ulotni shunday rejalashtirish kerakki, futbolchilar harakat ko’nikmalari va sifatlarini ongli ravishda egallasinlar;
  
• 
  mashg’ulot yagona o’quv- mashg’ulot jarayonining bo’limi bo’lishi kerak;
  

Mashg’ulotning tuzulishi uch qisimdan iborat:
Mashg’ulot qisimlarining vazifalari:

• 
  tayyorlov qism – organizmni asosiy ishga tayyorlash;
  
• 
  asosiy qism tehnik usullarni o’rgatish va takomillashtirishga, taktik harakatlarga, jismoniy sifatlarni rivojlantirishga, ruhiy tayyorgarlikni va ahloqiy va irodaviy sifatlarni yahshilashga qaratilgan bo’lishi kerak;
  
• 
  yakunlovchi qism organizmni mashg’ulotdan oldingi holatiga keltirish lozim.
  

Mashg’ulot jarayonida uyidagi prinspga amal qilish maqsadga muvofiqdir:

• 
  yuklamasini (yuklamasini) sekin – asta oshirish, barqarorlashtirish;
  
• 
  bir meyorga yetkazish va kamaytirish.
  

Bunda organizmni ma’lum bir holatga keltiradigan mashqlararo dam olishlar (pauzallar) muhimdir. Bu dam olishlar (pauzallar) soni va davomiyligi yuklamalarni dozirovkalashga, mashqlarga o’zgartirishlar, hato va kamchililarni to’g’rilashga va keyingi mashqni bajarish uchun fikrni jamlasjga imkon beradi.
Mashg’ulotlar o’zining maqsadi, vazifasi va uslubiyati bo’yicha kompleks va tematik mashg’ulotlarga bo’linadi.
Futbolchilarning texnik tayyorgarligi bo’yicha VENN DIAGRAMMASI

Texnik harakatlarni oyoqda bajarish
1.Darvozaga zarba berish harakatlari

2. 
   To’pni oshirib berish harakatlari
   
3. 
   Тo’pni to’htatish texnikasi
   

Тexnik harakatlarni boshda bajarish

1-SXEMA “Texnik tayyorgarlik”