Davolash fakulteti fakultet va gospital jarroxlik kafedrasi
Yüklə 74,44 Kb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- JARROXLIK AMALIYOTI BAJARILGAN OSHQOZON KASALLIKLARI Davolash fakultetining 5 kurs talabalari uchun Toshkent – 2015 TOSHKENT TIBBIYOT AKADEMIYASI
- « TASDIQLAYMAN»
- Toshkent – 2015 Postgastrorezeksion sindromlar O‘QITISH TEXNOLOGIYASI
- O‘quv mashg‘uloti (maruza) maqsadi
- O‘qituvchining vazifalari
- O‘quv faoliyati natijalari
- O‘quv metodlari va texnikasi
- O‘quv sharoitlari TSO bilan ishlashga mo‘ljallangan auditoriya. MARUZANING TEXNOLOGIK KARTASI
- Bosqichlar, davomiyligi Faoliyat O‘qituvchi
- Maruza masalalari: A
- Anatomik - fiziologik malumotlar
- Diagnostik tekshirish usullari Meda shirasi analizi.
- Radiotelemetriya va rN-metriya
- Postgastrorezeksion sindromlar Demping-sindrom
- Keltiruvchi qovuzloq sindromi
- Anastomozning peptik yarasi
- ADABIYOTLAR I. Asosiy
- Mavzu buyicha Internetdagi adreslar
|
TOSHKENT TIBBIYOT AKADEMIYASI
DAVOLASH FAKULTETI FAKULTET VA GOSPITAL JARROXLIK KAFEDRASI 
“Tasdiqlayman” TTA o‘quv ishlari bo‘yicha prorektor prof. O.R. Teshaev _________________________ «27» avgust 2015 yil Ma'ruza mavzusi: JARROXLIK AMALIYOTI BAJARILGAN OSHQOZON KASALLIKLARI Davolash fakultetining 5 kurs talabalari uchun Toshkent – 2015 TOSHKENT TIBBIYOT AKADEMIYASI DAVOLASH FAKULTETI FAKULTET VA GOSPITAL JARROXLIK KAFEDRASI « TASDIQLAYMAN»
Davolash fakulteti dekani professor Zufarov P.S. ____________________ «27» avgust 2015 yil
ko‘rib chiqilgan va ma'qullangan protokol № 1 «27» avgust 2015 yil dan Toshkent – 2015 Postgastrorezeksion sindromlar O‘QITISH TEXNOLOGIYASI
MA'RUZANING TEXNOLOGIK KARTASI
Mavzuni asoslash: Keyingi un yilliklarda me'dani kasalliklari axolining xastalanishi, uni nogiron kilib kuyishi va ulimga uchratish buyicha yurak-tomir kasalliklari va xafvli usmalardan sung uchinchi urinni egallab oldi. Bunday bemorlar soni yiliga 5% kupayib, nogironlar sonini oshirib boryapti. Akademik V.I. Struchkov ma'lumotlariga kura, me'dani xastaliklari 7% xolda amaliyotdan keyingi davrda xar kasalliklarga olib keladi. Shuning uchun xam amaliyotdan keyingi me'da kasalliklari tibbiyotning dolzarb mavzularidan hisoblanib keng o‘rganishga loyiq. Ma'ruza maksadi: talabalarga amaliyotdan keyingi me'dani kasalliklari rivojlanish sabablari, kechishini o‘ziga xosligi, asorati, qiyosiy tashxislash, davolashning samarador usullar, amaliyotdan keyingi parvarish qilishni tushuntirish. Tarbiyaviy maksadlar: ma'ruza talabada bilimni oshirishni yordam beradi, tashxis quyishga o‘rgatadi. Amaliyotdan keyingi me'dani kasalliklari etiologiyasini, patogenezini, jarroxlik asoratini o‘z vaktida oldini olishga imkon beruvchi choralarni qo‘llashni va ularni rivojlantirishga imkon beradi. Ma'ruza masalalari: Amaliyotdan keyingi me'dani kasalliklari bo‘yicha tushuntirish berish, uning etiopatogenezi, ushbu kasallikning klinik manzarasi va asoratlarini yoritish, diagnostika va differensial diagnostikasi, zamonaviy davolash usullarini yoritish Muxokama uchun savollar:
Anatomik - fiziologik ma'lumotlar Me'da chap qovurg‘alar ostida va qorinning chap yarmida joylashgan, uning chiqish qismigina o‘rta chiziqdan o‘ngga o‘tadi. Me'da to‘lganda uning katta egriligi kindik sohasida proeksiyalanadi. Me'dada kardial bo‘lim, tubi, tanasi, antral bo‘lim, pilorik kanal farq qilinadi. Pilorik qisqich me'da bilan 12-barmoqli ichak o‘rtasidagi chegara hisoblanadi. 12-barmoqli ichak me'da osti bezi boshchasini taqa ko‘rinishida bukib, Treyts boylami oldida duodenoeyunal bukilma hosil qiladi. 12-barmoqli ichakda 4 qism qayd qilinadi: yuqori gorizontal, pastga tushadigan (unga umumiy o‘t yo‘li va me'da osti bezi yo‘li quyiladi), pastki gorizontal va yuqoriga ko‘tariladigan qism. Me'da tanasi bilan antral bo‘lim o‘rtasida burchak kemtigiga muvofiq keladigan oraliq egat chegara bo‘lib hisoblanadi. Me'dani shu tarzda bo‘lish me'daning gistologik tuzilishiga va fiziologik xususiyatlariga muvofiq, keladi. Me'da qon bilan qorin aortasi tarmoqlaridan ta'minlanadi. Tomir-larning a'zolar ichidagi katta aloqalari, ularning anastomozlari qon ta'minotining mo‘lligini keltirib chiqaradi. Bu hol eroziyalardan va yaralardan qon oqqanda qon ketishini to‘xtatishni qiyinlashtiradi. Me'da venalari arteriyalarga mos keladi va qopka vena tarmog‘i hisoblanadi. Me'da kardial bo‘limining shilliq, pardasi ostidagi qavatda venoz chigallar portal sistemani yuqori kovak vena sistemasi bilan tutashtiradi, bu portal gipertenziyada venalarning varikoz kengayishini diagnostika qilishda va davolashda g‘oyat muhim. Me'dadan limfa oqib ketadigan yo‘llar me'dada onkologik jarayon sababli o‘tkaziladigan radikal operatsiyalarda muhim ahamiyatga ega. Asosan tomirlar yo‘li bo‘ylab joylashadigan asosiy limfatik sohalar soni 3 ta: 1) chap me'da arteriyasi sohasi; 2) taloq arteriyasi bo‘ylab o‘tgan limfatik tomirlar; 3) jigar arteriyasi bo‘ylab joylashgan limfatik tugunlar. Bu uchala asosiy arteriyalar tarmoqlari bo‘ylab joylashgan tugunlar birinchi tartibdagi limfatik tugunlar, bu arteriyalarning o‘z tutami bo‘ylab joylashgani - ikkinchi tartibdagi tugunlar, qorin arteriyasi bo‘ylab joy- lashgani esa uchinchi tartibdagi limfatik tugunlar deb ataladi. Me'dani intramural nerv chigallari, adashgan nervlar va quyosh chigalidan simpatik nervlar innervatsiya qiladi. Me'da funksiyasini idora qilishda oldingi yoki orqa, ba'zan esa ham oldingi, ham orqadagi qo‘shimcha tutamlar ko‘rinishidagi adashgan nervlar, o‘ng tutamdan chiqadigan va qizilo‘ngachning orqa chap yuzasi bo‘ylab me'da tubiga Gis burchagi sohasida boradigan Grassi qo‘shimcha tarmog‘i muhim ahamiyatga ega. Bu qo‘shimcha tarmoqlar vagotomiyadan keyin yara kasalligining qaytalanishida muhim rol o‘ynaydi. Adashgan nerv tutamlari sekretor faoliyatini boshqaradigan Latarje oldingi va orqa tarmog‘i bilan tugallanadi, uning oxirgi 2-4 tarmoqlari esa motor funksiyasini boshqaradi. Oldingi va opqa Latarje tarmoqlari orasida antral bo‘lim sohasida ham, tanasi va hatto kardiya sohasida ham kollaterallar bo‘ladi. Me'da sekretsiyasi butun hazm qilish davri mobaynida o‘zaro ta'sir qiladigan neyrogumoral mexanizm bilan amalga oshiriladi. Adashgan nervlar I faza deb ataladigan neyrogen fazani ta'minlab beradi, u o‘rta hisobda taxminan yarim soat davom qiladi va sekretsiyaning go‘yo ish solish mexanizmi hisoblanadi. Ayni vaqtda adashgan nervlar ovqatning me'dadan 12-barmoqli ichak motorikasini va evakuatsiyasini ta'minlab beradi. Oxirgi ma'lumotlarga ko‘ra ovqat yeyilgandan keyin me'dani bo‘shashishi noandrenergik tormozlanish nerv tolalari tomonidan amalga oshiriladi. Me'da sekretsiyasining (II faza) gumoral rag‘batlantirishni 1905 yil Edkins kashf etgan va 1964 yilda Gregori va Trasi sof holda ajratib olgan gastrin vositasida amalga oshiriladi. Gastrin me'daning antral bo‘limi shilliq pardasida joylashgan hujayralar (ularning 90%gacha), 12- barmoqli va och ichaklarning proksimal qismlarida, hatto me'da osti bezidagi hujayralar tomonidan sintez qilinadi. Fiziologik sharoitlarda S-hujayralar oqsili ovqat, peptonlar, aminokislotalar, adashgan nerv kabilar bilan rag‘batlantiriladi va endi uning o‘zi ichki omil ishlanishi, xlorid kislota, pepsin, me'da osti bezi fermentlari sekretsiyasini rag‘-batlantiradi, me'da va och ichak peristaltikasini kuchaytiradi. Ichak fazasi (III faza) mexanizmi unchalik ravshan emas: ayrim mualliflar ingichka ichakning yuqori bo‘limlarida me'da sekretsiyasini rag‘batlantiradigan enterogastron hosil bo‘ladi deb hisoblasalar, boshqalari ingichka ichakda oqsil parchalanishida gistamin hosil bo‘ladi deb hisoblaydilar. Ma'lumki, ingichka ichak sekretsiyani faqat qo‘zg‘atish ta'siriga emas, balki tormozlash ta'siriga ham ega. Biroq, bu vagus innervatsiyasi saqlanib qolgan taqdirdagina shunday bo‘ladi. Me'dada 3 ta sekretor bezsimon sohalar farqlanadi:
Me'daning silindrsimon epiteliy bilan qoplangan butun shilliq pardasi shilliq pardani o‘z-o‘zini hazm qilishdan himoya qiladigan va uni parda ko‘rinishida bekitib turadigan asosiy vosita hisoblangan shilliq ajratadi. 12-barmoqli ichak shilliq pardasida endokrin hujayralar joylashadi: gastrin ishlab chiqaradigan S-hujayralar, S-hujayralar - sekretin, J – hu-jayralar - pankreozimin. Bir sutka ichida me'dada 1 l gacha me'da shirasi hosil bo‘ladi. Ovqatda xlorid kislota, pepsinogendan hosil bo‘ladigan pepsin tomonidan xlorid kislota ta'siri ostida ishlov beriladi. Ovqatning 12-barmoqli ichakka porsiya-porsiya bo‘lib tushishini pilorus va me'daning antral bo‘limi funksiyasi ta'minlab turadi.
Maksimal gistamin (pentagastrin) testi — sekretsiyani o‘rganishning eng ahamiyatli usullari: me'da shirasining ajralishi bo‘yicha shilliq parda patomorfologiyasi holatiga baho berish mumkin. Gistaminning qo‘shimcha ta'siri bo‘lishi mumkinligini hisobga olib, oldindan antigistamin preparatlar yuboriladi. Me'da suyuqligi 1 soat ichida (0,024 mg/kg dozada gistamin yuborilgandan keyin 30 minut o‘tgach) aspiratsiya qilinadi. Sekretsiya hajmi, umumiy kislotalik va ozod xlorid kislota titrlash birliklarida, xlorid kislota debiti mmol/soat hisobida quyidagi formula bo‘yicha aniqlanadi: NS1 debiti = me'da shirasi hajmi(ml)x NS1 titr birligi 1000
Maksimal gistamin (pentagastrin) testlarining quyidagi normatavlari farq qilinadi: soatlik ajralishi – soatiga 180 - 220 ml; kislotaning bazal ishlanishi –soatiga 18 - 20 mmol; yoshi ulg‘aygan va keksa odamlar uchun ular birmuncha past - soatiga 15 - 20 mmol. Normada bazal sekretsiya ko‘rsatkichlari: soatlik ajralishi - soatiga 50 - 100 ml; kislotaning bazal ishlanishi - soatiga 4,5— 5,5 mmol. Me'da yarasida sekretsiya ko‘rsatkichlari normotsid yoki gipoatsid, 12- barmoqli ichak yarasida - giperatsid (soatiga 40 - 45 mmolgacha), sekretsiyaning birmuncha yuqori ko‘rsatkichlarida (gipersekretorlar) Zollinger - Ellison sindromi bo‘lishi mumkinligi hakida o‘ylash lozim (bunday hollarda zardob gastrinini o‘rganish zarur). Xollander insulin testini qo‘llanishda 10 kg tana og‘irligiga 2 TB hisobidan venaga insulin yuboriladi, unda me'da shirasini 2 soat ichida yig‘iladi (har 15 minutda 8 porsiya). Test qondagi qand miqdorini nazorat qilgan holda o‘tkaziladi. Bu testni qo‘llanish adashgan nervning me'da sekretsiyasiga ta'sirini tadqiq qilish imkonini beradi. Biroq, u Key testiga qaraganda kam ma'lumot beradi, uni hozirgi vaqtda ham qo‘llaniladi. Yoshi ulg‘aygan va keksa odamlarda me'da sekretsiyasini tekirishda Key testi bilan chegaralanish lozim.
Bernar zondi (1968) bilan rN ni intragastral aniqlash usuli ham bor. Bu usul bemorlar uchun og‘irroq bo‘lsada, biroq rN ni tanada ham, antral bo‘limda ham birdaniga aniqlashga imkon beradi. Aspiratsion usul bilan me'da shirasida rN ni aniqlash o‘rtasidagi muhim farq shundaki, birinchi holda NS1 tekshiriladi, ikkinchisining yordamida esa rN ning haqiqiy qiymatlari bevosita me'da devorida uning turli bo‘limlarida bir vaqtning o‘zida aniqlanadi. Bu usullar bir-biriga raqobatchi emas, balki biri ikkinchisini to‘ldiradi. Yoshi ulgaygan va keksa odamlarda, shuningdek og‘ir yotgan va zaiflashgan bemorlarda bu usullardan bittasini qo‘llash mumkin. Me'da va 12-barmoqli ichakning yara kasalligi patologiyasidagi rejali va shoshilinch xirurgiyada tekshirishning rentgenologik usullariga - obzor rentgenografiya (ozod gaz borligini aniqlashda yara teshilganiga shubha bo‘lganda yoki yara perforatsiyasida), pnevmogastrografiyaga (shubhali hollarda me'daga 2—3 l gaz insuflyasiya qilinib takror rentgenografiyada) katta ahamiyat beriladi. Me'da va 12-barmoqli ichakni kontrast rentgenologik tekshirish nahorda o‘tkaziladi. Bunda bariy sulfat qabul qilishdan oldin me'dada evakuatsiya yoki gipersekresiya buzilishlari sodir bo‘lganidan dalolat beradigan talay mikdordagi suyuqlikni aniqlash mumkin, uni zond bilan chiqarish kerak. Ozroq mikdordagi bariy aralashmasi qabul qilingandan so‘ng shilliq parda relefi aniqlanadi, so‘ngra “tig‘iz” to‘ldirishda shakli, joylashishi, katta-kichikligi, konturlari, so‘riluvchanligi, bo‘shalishning borishi va boshlanish muddatlari, patologik o‘zgarishlar (to‘lish nuqsonlari, «tokcha» simptomi), gaz pufagi holati, uning deformatsiyasi, og‘riq nuqtalari aniqlanadi. Dinamik, flyuorografik, kinematografik tekshiruv elektron-optik o‘zgartirgichdan foydalanib olib borilganda me'da motorikasini, uning turli bo‘limlarini va evakuatsiya muddatlarini qayd qilish mumkin. Qator hollarda ikki va uch marta kontrastlashdan foydalaniladi. Ikki marta kontrastlash ikkita variantda qo‘llanilishi mumkin: 1) me'daga kontrast aralashma va gaz kiritish; 2) me'daga gaz kiritish va pnevmoperitoneum holatida bilan tomografiya o‘tkazish. Uch marta qontrastlash - bu me'daga gaz kiritish, pnevmoperitoneum va kontrast aralashma ichirishdan iborat. Duodenografiya 12-barmoqli ichak holatini batafsil o‘rganish uchun (asosan pankreatobiliar sohasi holatini va jarayonini o‘rganish uchun) o‘tkaziladi. Gastroduodenofibroskopiya — me'da va 12-barmoqli ichak tomonidan patologiyani aniqlashning eng ko‘p ma'lumot beradigan usuli bo‘lib, fibrotolali optika yordamida o‘tkaziladi. Ertalab nahorda bajariladi, biroq shoshilinch hollarda zarurat bo‘lganda sutkaning har kanday vaqtida me'da bo‘shalishidan so‘ng o‘tkazilishi ham mumkin. Tekshirishning bu zamonaviy turlari yordamida shilliq pardada bo‘lgan har qanday arzimagan o‘zgarishlar: eroziya, yirtilish, yara, boshlang‘ich bosqichdagi o‘smalar aniqlanadi, biopsiya qilish imkoniyati borligi xavfli o‘smalar va me'da yarasini differensial diagnostika qilishda bu usulning nihoyatda qimmatli ekanligini ko‘rsatadi. Bu usul operatsiya qilingan me'da shilliq pardasi, choklar, ingichka ichak holati to‘g‘risida yetarlicha aniq tasavvur beradi. Bu usul me'dada kam shikastlaydigan alternativ operatsiyalar qilishga, operatsiyadan keyingi erta davrda davo tadbirlari (qon ketishini to‘xtatish, to‘siq, sohasiga zondlar kiritish va boshqalar) o‘tkazishga imkon beradi. Laparoskopiya shubhali hollarda yara perforatsiyasini qorin bo‘shlig‘ining boshqa a'zolari patologiyasidan differensiatsiya qiladi, xavfli jarayonning tarqalganligini aniqlab beradi, biopsiya olishga imkon beradi. Postgastrorezeksion sindromlar Demping-sindrom paydo bo‘lishida psixonevrologik o‘zgarishlarga, vegetativ nerv sistemasi buzilishlariga katta ahamiyat beriladi. Klinik jihatdan demping-sindrom bo‘shashish, issiqlab ketish, sovuq ter chiqishi, bosh aylanishi, yurak urishi, taxikardiya, ko‘krakda og‘riq va qisilish sezgisi, hatto xushdan ketish holati bilan yuzaga chiqadi. Kasallik klinikasi va simptomlarining nechog‘lik yuzaga chiqqanligi demping-sindromning og‘ir-yengilligiga va ovqat, xususan shirin, sutli ovqatlar yeyish bilan bog‘liq. Jarayon diagnostikasi anamnestik, klinik jihatdan qiyinchilik tug‘dirmaydi. Rentgenologik tekshirishda konstrastning tezlashgan evakuatsiyasi qayd qilinadi. Demping-sindromni davolash parhyezga rioya qilish, ratsiondan dempingga sabab bo‘ladigan taomlarni chiqarishdan iborat, tez-tez muntazam ovqatlanish va imkon boricha dag‘al ovqat: go‘sht, baliq, sabzavot, tuzlangan karam kabilarni iste'mol qilish kerak. Konservativ davo yordam bermaganda va demping-sindromning og‘ir hollarida operatsiya qilinadi. Bu duodenal passajni tiklashga qaratilgan asosan rekonstruktiv operatsiyalar hisoblanadi (Bilrot II va Bilrot I). Keltiruvchi qovuzloq sindromi - operatsiya texnikasidagi kamchilik, bitishma jarayoni yoki duodenal o‘tkazuvchanlik buzilishlari rivojlanishi natijasi hisoblanadi. Patologiya aksariyat operatsiyadan keyin birinchi yiliyoq paydo bo‘ladi. Klinik jihatdan kasallik ko‘prok o‘ng qovurg‘a osti sohasida og‘irlik va og‘riq bilan o‘tadi, vaqti-vaqtida o‘t aralash yoki ovqat bilan o‘t aralash qayt qilinadi, shundan so‘ng bemor sezilarli yengillik his qiladi. Ovqatni qaytarish, kekirish, jig‘ildon qaynashi, to‘sh orqasida og‘riqlar bo‘lishi ehtimol. Keltiruvchi qovuzloq sindromi patogenezi murakkab va ko‘p qirrali: 1) keltiruvchi qovuzloqning gastroenteroanastomoz orqasida qisilishi; 2) keltiruvchi qovuzloq rotatsiyasi yoki buralib qolishi; 3) keltiruvchi qovuzloqning ichaklar orasidagi tutashgan joy invaginatsiyasi (kirib qolishi); 4) keltiruvchi qovuzloq shilliq pardasining me'da-ichak anastomoziga tushishi; 5) uning bitishmalardan bosilishi; 6) o‘smadan bosilishi, chandiqli torayishi; 7) texnik xatoliklar va boshqalar. Diagnostika ro‘y-rost klinik manzara asosida o‘tkaziladi. Rentgenolegik tekshiruvda kontrast moddaning keltiruvchi qovuzloqqa tushishi qayd qilinadi, biroq bu keltiruvchi qovuzloq sindromi manzarasi bo‘lmagan bemorlarda ham ro‘y berishi ehtimol. Davolash demping-sindromdagi kabi konservativ, vitaminlar bilan davolash - oqsilli preparatlar, aminokislotalar yuboriladi, sanatoriy-kurortda davo qilinadi. Keltiruvchi qovuzloq sindromining og‘ir darajasida, mexanik tusiqlar paydo bo‘lganda yaxshi natija beradigan operatsiya usulini qo‘llanish tavsiya etiladi. Anastomozning peptik yarasi asosan saqlanib qolgan me'da sekretsiyasida hosil bo‘ladi. Kislotalilik juda oshgan bo‘lsa, ular tez-tez uchrab turadi, past bo‘lsa, kam uchraydi, axiliyada sira uchramaydi. Bu rezeksiyadan keyin yuz beradigan eng og‘ir asorat va operatsiya qilingan bemorlarning 0,5-2,5 foizida odatda dastlabki 3 yil ichida va asosan erkaklarda uchraydi. Biroq, ayollarda, yoshi ulg‘aygan va keksa yoshdagi kishilarda ham bo‘lishi mumkin. Peptik yara joylashuvi har xil - keltiruvchi qovuzloqda ham, anastomoz sohasida ham bo‘ladi, ko‘pincha ichak tutqich, ko‘ndalang chambar ichak, me'da osti bezi, ichakka penetratsiyalaydi. Peptik yaraning bosh simptomi qattik va azob beradigan og‘riq hisoblanadi. U operatsiyadan oldingi og‘riqdan kuchli. Og‘riqsiz damlar tobora kamayib boradi, og‘riq doimiy, orqaga, ko‘krak qafasiga beriladi (irradiatsiya), jig‘ildon qaynashi, qusish xarakterli. Bemor ozib ketadi, doimo grelka qo‘llanilishi sababli epigastriy sohasida pigmentatsiya paydo bo‘ladi. Operatsiyadan keyingi peptik yara bir qancha asoratlar - qon ketishi, perforatsiya, penetratsiya berishi, og‘irlashgan hollarda hatto oqma yara rivojlanishi ehtimol (tashqi yoki me'dachambar oqma yara). Anastomoz peptik yaralarini va asoratlarini davolashning asosiy usuli operatsiya hisoblanadi.
1. Xirurgik kasaliklar. Sh.I.Karimov, Toshkent, 2005. 2. Хирургические болезни. Ш.И. Каримов, Ташкент, 2005. 3. Xirurgik kasalliklar. Sh.I. Karimov. Toshkent, 2011. 4. Xirurgik kasaliklar. Sh.I.Karimov, N.X.Shamirzaev, Toshkent, 1995.. 5. Хирургические болезни. Под ред.М.И.Кузина., Медицина, 2002. 6. Методическое пособие по госпитальной хирургии. Назыров Ф.Г. с соав.Ташкент 2004г. 7. Клиническая хирургия. Под ред. Панцырева Ю.М. М. «Медицина», 1988 8. Воробьев А Справочник практического врача в 3х томах. 1990 9. Конден Р., Нейхус Л. Клиническая хирургия Москва. Практика 1998 10.Назиров Ф.Г., Денисов И.И., Улугбеков Э.Г. Справочник-путеводитель практикующего врача. Москва, 2000. 11. Петровский Б.В. ред. Руководство по хирургии (в 12 томах) М.Медицина 1959-1966. II. Qo‘shimcha: 12. Астапенко В.Г. Практическое руководство по хирургическим болезням. Минск, 2004. 13. Вахидов В.В., Хаджибаев А.М. Постваготомные синдромы и их хирургическая коррекция. Ташкент, 1993. 14. Савельев В.С. 50 лекции по хирургии. Москва 2004. 15. Основы оперативной хирургии. Под ред. С.А.Симбирцева, 2002. 16. Диагностический справочник хирурга – Астафуров В.Н. 2003. 17. Этюды желудочной хирургии – Юдин С.С.2003. 18. Однорядный непрерывный шов анастомозов в абдоминальной хирургии – Егиев В.Н. 2002г 19. Здравый смысл в неотложной абдоминальной хирургии – Моше Шайн.2003г 20. Неотложная абдоминальная хирургия – Майстренко Н.А.2002г 21. Абдоминальная хирургия – Григорян Р.А. В 2-х томах.2006г
www.rmj.net, www.consilium-medicum.com, www.mediasphera.ru, www.laparoscopy.ru, www.ehpb.com, www. medmore.ru, www.gastroportal.ru, www.medilexicom.com, www.encicloperdia.com Yüklə 74,44 Kb. Dostları ilə paylaş:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||