•davr nashriyoti* t o s h k e n t

moMjallangan nuqta 
- tank yoki kichikroq mudofaa is- 
tehkomlarini yo'q qilish uchun unga bomba aniq tushishi kerak. 
Bunday aniqlikka qanday erishish mumkin? Buning uchun bombani 
gorizontal parvoz paytida emas, balki tik sho'ng'ish orqali tashlash 
lozim. Bunday vaziyatda bombani hattoki bosh kiyimi kattaligidagi 
mo'ljalga ham aniq urish mumkin. 
Sho‘ng‘ish burchagi 
qanchalik 
tik bo'lsa, aniqlik shunchalik yuqori bo'ladi. Bunday aniq ishlaydi- 
gan sam olyotlar 1930-yillarning oxirida paydo bo'ldi va «Sho'ng'ib 
uchuvchi bom bardim onchi samolyotlar» nomini oldi.
Sho'ng'ish vaqtida samolyot tezligini oshiradi va bu tezlik ancha yu­
qori bo'ladi. Hujum paytida tezlikni haddan ziyod oshirib yubormaslik 
uchun bunday samolyotlarga havoning parallel qarshiligini oshiruvchi 
va eng avjiga chiqqanda samolyotni sekinlatuvchi suriluvchan panja- 
ralar -
havo tormozlari 
o'rnatilgan. Bir motorli samolyotdan bexos- 
dan bomba tushirib yuborilganda u propellerga shikast yetkazmasligi 
uchun, bomba tashlanganda uni parrak diskidan tashqariga chiqarib
yuboruvchi maxsus tra- 
petsiyaga osib qo'yishgan. 
Germaniyaning 
sho'ng'ib 
uchuvchi 
bombardimon­
chi samolyoti Yunkers-87 
«Shtukas» Ikkinchi jahon 
urushining birinchi dav­
rida Germaniyaga qarshi 
urushganlar uchun haqiqa- 
tan ham dahshat edi.
Germaniyaning sho'ng'ib uchuvchi
bom bardim onchi sam olyoti
Yunkers-87B «Shtukas»

---

Jangovar aviatsiya
67
Pe-2 sovet s h o 'n g 'ib uchuvchi
bom bardim on chi sam olyoti
Biroq 1943-yilga kelib sam olyot eskirdi. Amerikaning «Duglas» 
firm asi tom onidan ishlab chiqarilgan «Dontless» bom bardim on­
chilari o'zining bombalari bilan to 'rtta yapon aviatashuvchilarini 
urib tushirib, Miduey jangining borishini o'zgartirib yubordi. Shun­
dan keyin «Dontless» am erikaliklar oYtasida «Sekin, biroq o'lguday 
xavfli» degan nom oldi.
Sho'ng'ib uchuvchi bom ­
bardimonchi sam olyot hu­
jumdan chiqqanda, uning 
konstruksiyasiga va ekipaji- 
ga bo'lgan yuklama ortib ke- 
tadi: samolyotning bortidagi 
odamlarning 
og'irligi 
bu 
vaqtda 8 - 9 m artagacha or­
tib ketadi. Uchuvchi hattoki 
hushidan ketishi mumkin. 
Bunday vaqtda samolyotni 
kim boshqaradi? Shu maq- 
sadlar uchun samolyotga